Үндэһэн буряад нааданай үшөө нэгэ амжалта

Буряад арадай наадан һээр шаалган гээшэ үндэһэн спортын шэнэ зүйл болобо гэһэн хуули Арадай Хуралай 6-дахи зарлалай ээлжээтэ 14-дэхи хуралдаан дээрэ һунгамалнууд баталаа. Тиихэдээ энэ арадаймнай наадан саарһан дээрэ өөрын дүримтэй, мэргэжэлтэ шүүгшэдтэй болохо гээшэ. Саашадаа бүри хүгжэжэ, Ородой Холбоото Уласай спортын наадануудай тобьёгто орожошье магадгүй.

 - Тус наада хүгжөөгшэдэй нэгэн Гомбо Зурбаков түрүүтэй һээр шаалганай бүхы урилдаануудые эмхидхэлсэжэ байһан урагшаа һанаатай хүбүүдэй оролдолгоор энэ наадамнай үндэһэн спортын зүйл болобо ха юм. Энэ хэрэгтэ Спортын яаманай хэһэн ажал амаргүй ехэ даа. Мэргэжэлтэд тусхай саарһа дансануудые согсолжо, Арадай Хуралай һунгамалнуудай урда дурадхал оруулхадань, тэдэ зүбшөөбэ. Һээр шаалган федерациин 7 жэлэй туршада ябуулһан ажалайнь үрэ дүн гэхэдэ, алдуу болохогүй, - гээд, тус холбооной түрүүлэгшэ Алексей Гыргенов дуулгана.

Үнэхөөрөөшье, һүүлэй хэдэн жэлэй туршада энэ арадай нааданда дуратай хүбүүдэй гаргаһан оролдолгоор һээр шаалган хүн зоной тон ехэ һонирхол татадаг болоо. Үнэтэй сэнтэй бэлэгтэй хэдэн олон томо-томо урилдаанууд боложо үнгэрөө гээшэб. Сагаан һарын үедэ үнгэргэгдэһэн «Алтан мундарга» гэһэн урилдаанай абарга болбосон түхэлтэй гэртэй боложо шадаа һэмнай даа. Иимэ хэмжээ ябуулганууд анхандаа эбээн тэдхэгшэдэй, һайн дуратанай хүсөөр үнгэргэгдэдэг һаа, мүнөө гүрэнэй талаһаа багаханшье дэмжэлгэдэ хүртэхэ аргатай болобо бшуу.

Юрэдөө энэ наада хаража байхада, ехэл гоё, шуналтай. Хүн бүхэн ондо ондоо онол аргатай байха. Бидэ үшөө һургуулиин шабинар байхадаа, үетэн нүхэдөөрөө дүхэриглэжэ, һээр хухалжа урилдадаг һэмди. Мүнөө һанахадамни, бидэ тиихэдэ оройдоол 5-6-дахи ангиин шабинар ябаалди даа. Гарайнгаа шулгаржа шуһататар, хабдажа балсытарнь сохихош даа. Һээр хухалхын түлөө нэгэ өөрын оньһон гэжэ байха. Бидэ тиихэдэ дүршэлгүй хүйхэрнүүд яһан байна гэжэ сохижо мэдээ юм аабзабди. Үхэрэйнгөө яһанай хататарнь, өөрынгөө яһанай хабдатарнь сохижо, дүршэл шадабаритай болохош. Иимэ нааданай боложо байхадань, ямаршье эрын гарынь «зохолдог» гэжэ хэлэхэдэ буруу бэшэ. Тиихэдэ һээр хухалжа, бэе бэеэ туршажа байһан манай үетэн хэдэн жэлэй үнгэрхэдэ, энэ наадамнай спортын зүйл болоод, тусхай урилдаанууд үнгэргэгдэжэ байха гэжэ бидэ хаанаһаа мэдэбэ гээшэбибди. Мүнөө болоод байхада, Байгал шадар ажаһуудаг малша буряад арадай үндэһэн наадан дэлхэйн зониие хүлгүүлжэ байхадань, омогорхомоор гээшэ.

- 2019 ондо Саудай Аравида болоһон «Дэлхэйн нүүдэлшэдэй нааданда» манай һээр хухалха урилдаан оролсоо. Тэрэ урилдаанда оролсохо һанаатай 10 хүн мэдүүлгэ бариһан аад, үнэн хухалха болоходоо айшоо. Алексей Гыргенов нүхэрнай һонирхолтой хөөрөө дэлгээ, сээр хухалха нааданай уг удхатайнь танилсуулаа. Хэдэн олон хари гүрэнэй түлөөлэгшэд бидэндэ дүтэлжэ хөөрэлдөө, ехэтэ һонирхоо. Һонирхохын хажуугаар манай нютаг ерэжэ, бидэниие һургыт, харуулжа үгыт гэжэ гуйгаа һэн, - гээд, һээр шаалган нааданиие үргэжэ эхилһэн эдэбхитэн Гомбо Зурбаков намда хөөрөө һэн.

Буряад арадаймнай бүхэ барилдаан, һур харбаан, мори урилдаан болон шатар наадан үндэһэн арадай нааданууд гээд, тобьёгто үнинэй бэшээтэй юм. Харин мүнөө хэдэн жэлэй туршада ехэл түргэнөөр хүгжэ хүгжэһөөр, һээр шаалган бэеэ дааһан спортын шэнэ зүйл болобо ха юм. Энэ урилдаан эгээл түрүүн эхилхэдээ, Түнхэнэй аймагай бэрхэшүүлые суглуулжа, мүрысөөн болоо һэн. Тэрэнэй удаа Буряад ороноймнай бүхы шахуу аймагуудта энэ наадаар мүрысөөн үнгэргэгдэдэг болоо. Энэл хэбээрээ саашаа хүгжэжэ байбалнь, үнэхөөрөөшье Олимпиин нааданда орохо аалам? Энээн тушаа Гомбо Найданович иигэжэ һанамжална:

- Саашадаа хэхэ ажалнай ехэ. Һээр шаалган аймагай зиндаатай байһан аад, мүнөө уласхоорондын хэмжээндэ гараа. Саашань хүгжөөжэ, Ород Уласай, удаань дэлхэйн чемпионат үнгэргэхэбди. Тиигэжэ ерэһэн бэеэрээ Олимпиин наадануудта оролсохобди. Тон ехээр һанажа байһан юумэн үнэн дээрээ бүтэдэг жаматай ха юм. Яхад араднай масреслинг гэһэн заншалта наадаяа дэлхэйн хэмжээндэ үргөө. Харин бидэ тэдээнһээ юугээрээ доробибди? Оньһото түхеэрэлгэнүүдэй хүгжэжэ байһан сагта өөһэдынгөө урданай үндэһэн нааданууднайшье һэргэжэ, бүри хүгжэжэ байхадань, ямар ехэ һайшаалтай гээшэб даа.