Спорт 10 feb 2022 693

Бэрхэ тамиршад-Бээжэндэ

Үнгэрһэн долоон хоногто үбэлэй спортын зүйлнүүдээр Олимпиин нааданууд эхиеэ абаба. Хитад гүрэнэй Бээжэн хото Олимпиадын эзэн болонхой. Түрүүшын үдэрнүүдэй дүнгүүдтэй хүндэтэ уншагшадаа танилсуулха һанаатайбди.

Гурбан үдэрэй туршада Ородой Олимпиин хорооной суглуулагдамал командын гэшүүд 7 медаль абажа шадаа. Тэрээн соонь хоёр алтан медаль тоологдоно. 2018 оной Олимпиадада Ородой тамиршад оройдоол хоёр дахин абаргын нэрэ зэргэдэ хүртөө бэлэй гээд һануулая.

 Сан Саныч

- Санаар урилдаагаар мүрысөөндэ бүхы алтан медальнуудые Норвегиин тамиршад абаха ёһотой, - гэжэ Олимпиин наадануудай урда Ородой санашан Александр Большуновой хэлэһэн үгэнүүд тэмсээнэй үедэ олоной толгойдо хадуугдаа.

Эдэ үгэнүүд мэхэтэй удхатай байгаа гэжэ хэлэмээр. Юуб гэхэдэ, Норвегиин санашад булта шүүхэбди гэжэ бэедээ найдаад, нэгэ бага һуладаа. Удаадахи урилдаануудта тэдэ бүхы шадалаа гаргажа, түрүүлхэеэ оролдохол байха гээд һанагдана. Санашад түрүүшын үдэр “скиатлон” гэжэ нэрлэгдэһэн урилдаанда хабаадаа. Хахад зайдаа тамиршад коньково түхэлөөр гүйлдэнэ.

Урилдаанай дунда тэдэ сана ба гуталаа һэлгэжэ, классическа түхэлөөр гүйлдэнэ. Эгээл иимэ 30 километр зайда Александр Большунов Олимпиин чемпион боложо шадаа. 2-дохи һуури эзэлһэн мүн лэ Ородой санашан Денис Спицовһоо Сан Саныч аяар минута урид фиништэ хүрөө. Норвегиин алдарта санашан Йоханес Клебо аяар 9 минутаар чемпионһоо гээгдээ. Александр Большуновой диилэһэнэй удаа хари гүрэнүүдэй мэргэжэлтэд, сурбалжалагшад допингын ашаар илалта туйлагдаа гэжэ зугаа тарааһаниинь муухайл даа. Иимэ юумэнүүд заншалта болошоо гэхэдэ, алдуу болохогүй. Хэды тиигэбэшье, Ородой тамиршад энээниие обёоронгүй урагшаа дабшана. Санаар урилдаанда шангай 2-дохи һуури Наталья Непряева эзэлээ. Һүүлэй жэлнүүдтэ дэлхэй дээрэхи эгээл шанга тамиршан Тереза Йохауг түрүүлжэ гараһаниинь хэнииешье гайхуулаагүй.

Алтан фигуристнууд

Ород гүрэнэй фигурна халтиралгаар тамиршад бүхы хабаадаһан мүрысөөнүүдтээ түрүү һууринуудые эзэлжэ, спортдо дуратайшуулые һургажархёо. Энэшье удаа тэдээнһээ ганса илалта хүлеэнэ. Командна тоосооной мүрысөөн найдалые харюулаа. Үсэгэлдэрһөө хойшо хубиин тоосоондо шанга тэмсээн эхилээ. Ородоймнай тамиршад үлэһэн бүхы 4 алтан медаль абажархиха шадалтай юм. Удаан хүлеэгдэһэн туйлалтанууд «Фристайл» гэһэн спортын зүйлэй «Могул» гэһэн шэглэлээр Анастасия Смирнова хүрэл медальда хүртөө. Иимэ ехэ амжалта Ородой тамиршад 28 жэлэй хугасаада туйлаагүй байгаа бшуу. Ородоймнай түлөөлэгшэд санаар трамплинһаа һүрэлгэдэ үшөө бүри гайхамшагта дүн харуулжа шадаба. Аяар холын 1968 оной Олимпиин наадануудта Владимир Белоусов түрүүлээ һэн. 54 жэл боложо, Ородой тамиршад шангай һуури эзэлһэн байна. Командна тоосоондо Ирма Махиня, Данил Садреев, Ирина Аввакумова ба Евгений Климов гэгшэд мүнгэн медаляар шагнагдаба.

 Амаа хаагаад, гараа угаагаад...

Олимпиин наада эмхидхэгшэд бэе дээрээ ехэ шанга харюусалга даажа абаа гэхэдэ, алдуу болохогүй. Наадануудта хабаатай бүхы хүнүүдэй элүүр энхэ ябахын түлөө урид харагдаа үзэгдөөгүй хэмжээнүүд хараалагданхай. Зошод буудалнуудһаа гарахадаа, мүрысөөнэй талмай ороходоо, тамиршад үдэр бүри ПЦР-тест тушаана, тэдэниие толгойһоо хүл хүрэтэрнь антисептикээр сасана. Эдеэ хоол бариха газарнуудта рободууд хүдэлнэ. Зарим ушарта эмхидхэгшэд угаа ехээр оролдоно ха юм. Жэшээлбэл, эхэнэрнүүдэй дунда шайбатай хоккей нэрлэмээр. Ородой болон Канадын басагадай ПЦР-тест дүн ерээгүйдэнь, тамиршадые амандаа хаалтаяа үмдөөд наадагты гээ. Хоккеистнүүд аяар хоёр периодэй хугасаада маска үмдөөд, наадажа зобоһон байна.

Ноёд үсөөнтэй наадан

 Олимпиин нааданууд дэлхэй дээрэ асари томо хэмжээ ябуулга болоно ха юм. Тиимэһээ элдэб гүрэнүүдэй түрүү нюуртан Олимпиадада ерэжэ, бэе бэетэеэ харилсана. Энэ удаа олон гүрэнүүдэй толгойлогшонор нээлгын баяр ёһололдо ерэжэ хабаадаагүй. Һүүлэй мэдээгээр, 32 гүрэнэй дарганар эндэ ерээ. Ород гүрэнэй Юрэнхылэгшэ Владимир Путин эгээл хүндэтэй айлшан боложо буугаа гээд, эмхидхэгшэд мэдүүлнэ. Олимпиада 16 үдэр үргэлжэлхэ. Эндэ 91 гүрэнэй 2871 тамиршан хабаадана. Тэдэ спортын 15 зүйлөөр мүрысэжэ, абаргануудые элирүүлхэ юм. Гурбан үдэрэй дүнгөөр Швеци гүрэнэй тамиршад гурбан алтан медаль абаад, командна тоосоондо түрүүлжэ ябана. Ород гүрэнэй түлөөлэгшэд хоёр алтан медальтай. Нидерланды, Хитад, Германи, Норвеги, Словени гүрэнүүд баһа хоёр-хоёр чемпионуудтай болоод байнхай. Бүхы дээрээ 13 гүрэнэй тамиршад шангай һууринуудые эзэлээ гээд хэлэлтэй.

Буряадшье байжа магадгүй

Үбэлэй спортын наадануудта манай хүршэ Монгол ороной тамиршад 1968 онһоо хойшо хабаададаг болоо. Энэшье удаа хоёр тамиршан Бээжэн ошонхой. Тэдэ санаар урилдаагаар мүрысөөндэ хабаадаха юм. Үсэгэлдэрэй спринт тэмсээндэ Батмүнхын Ачбадрах оролсоо. Февралиин 10-да Ариунсанаагийн Энхтуул 10 модоной зайда урилдаха. 26 наһатай тамирша басаган Булган амагай Тэшиг сомонһоо уг гарбалтай юм. Энэ сомондо буряад угсаатан олоор ажаһуудаг гээд түүхэшэд мэдүүлнэ. Үшөө Совет үедэ Захааминай буряадууд хилын саана үлэшэһэн гээшэ. Тиимэһээ Энхтуул хонгоодор угай үри һадаһан байжашье болоо. Байгал далайн мүльһэн дээрэ үнгэргэгдэдэг Максимихын марафондо Энхтуул хэдэн жэлэй саана ерэжэ хабаадаа бэлэй. Һайн дүн харуулбашье, тэрэ Байгал далайһаа хүсэ шадал эрижэ, заал һаа Олимпиин наадануудта хабаадахаб гэжэ үгэеэ үгэһэн юм гэжэ хөөрэлдөөн гараа һэн.

Автор: Борис БАЛДАНОВ

Фото: Getty Images