1544
Һүүлэй үедэ буряад хэлэеэ сахин хүгжөөхэ талаар асуудалда олониитэ үргэнөөр анхаралаа хандуулна. Угсаата арадайнгаа түрэл хэлэ хамгаалха талаар олон дурадхалнууд оруулагдана, һанамжанууд хэлэгдэнэ. Тиигэбэшье минии һанахада, хүн бүхэн өөрһөөнь эхилжэ, эхэ хэлэнэйнгээ баялиг үхибүүдтээ дамжуулха ёһотой. «D.master» студи байгуулһан Жаргалма Лхамадиева эдэ үгэнүүдтэ ёһотой жэшээ болоно. Угсаата арадайнгаа ёһо заншал, түүхэ, уралиг мүнөөнэй ажабайдалда нэбтэрүүлжэ, үлүү үгэгүйгөөр, үйлэ хэрэгээрээ түрэл хэлэеэ хүгжөөхэ талаар үдэр бүри ажалаа ябуулдаг дизайнерай габьяа сэгнэшэгүй. Мүнөө дүрбэн тэгшэ бэлигтэй Жаргалма Лхамадиевагай гэрэй шэмэглэлһээ гадуур хэжэ байһан ажалтайнь танилсуулхамнай.
- Амар мэндэ, Жаргалма Мижитдоржиевна. Этно маягаар гэрээ шэмэглэхэ мэргэжэл тухайтнай уншагшадтаа хөөрэһэн байнабди. Мүнөө «Баян бэри» гэһэн түсэлтэеэ танилсуулыт даа.
- Мэндэ-ээ. «D.master» студида гэр доторой шэмэглэл бүтээдэг һаа, «Баян бэридэ» гэр дотороо табиха эд бараан, унтари, абдар, гунгарбаа, угсаата арадаймнай хубсаһан, зүүдхэл, аршуулнууд гэхэ мэтэ бүтээгдэнэ. Теэд эдэмнай хуу юрын бэшэ юм аабза, буряад түүхэ, ёһо заншал, хэлэнтэеэ нягта холбоотой. Үнгэ бүриин аршуулнуудтамнай буряад һайхан үреэлнүүд бэшээтэй. Буряад угалзаар шэмэглэгдэһэн торгон, атлас, сатин пулаадуудшье бии. Энэ олзын хэрэг минии басаган – Баярма Цыренжапова хүтэлбэрилдэг.
- Теэд энэ түсэлтнай юунһээ эхитэйб?
- Гурбан жэлэй саана басаганайнгаа хадамда гарахада, ёһо заншалаа сахин, би эжытэеэ, хадам эжытэеэ хэлсэжэ, басагаяа буряад ёһоороо хүргэхэ гэжэ шиидээбди. Хадаг табюулха, басаганай наада үнгэргэхэ, заһал бэлдэхэ талаар ажал ябуулагдаа ааб даа. Тиихэдэл унтари, хэбтэрииень зохёоходоо, тон буряад маягаар бүтээгдэһэн эд бараан үгы гэжэ ойлгооб. Дэлгүүрнүүдһээ бэлэн юумэ абажа ядагдаагүй, теэд харахада зохид, угсаата арадайм угалзаар шэмэглэгдэһэн, һанаандаа таараһан унтариин зүйлнүүдшье һаа олдоогүй. Өөрөөл иимэ ушартай дайралдахадаа, түсэл эхилээ.
- Басагаяа хүргэхэ бэлэдхэлэй ажал ябуулхадаа, юунһээ эхилээт? Ямар зүйлнүүдтэ анхаралаа хандуулаат?
- Нэн түрүүн бэриин заһал бэлдээбди. Тиихэдээ эгээл түрүүн ханза дархалуулхадаа, мантагар томо, эреэ маряан бэшэ, харин соморхоноор, мүнөө сагтаа тааруугаар бүтээгээбди. Орон, шкаф болон бусад эд бараа буряадайнгаа хэб маягаар шэмэглээбди. Тиихэдэ «түмэн жаргалан» угалзаар шэмэглэгдэһэн сагаан торгон бүреэдэһэн, дэрэ, шэрээгэй хушалта, аршуулнууд, буряад дэгэлнүүд болон нэхы арhан дэгэл гэхэһээ эхилээд, залуу бэриин ажабайдалда хэрэгтэй бүхы юумэн бэлдэгдээ. Түрэ найртаа басаганайнгаа үмдэхэ плати баһал өөһэдөө оёһон байнабди. Юундэб гэхэдэ, басагад баяр баясхаланта энэ үдэртөө гоё һайхан сагаан платинуудые үмдэдэг гээшэ ааб даа. Тиихэдэ залуу бэреэдтэ һамган дэгэл үмэдхүүлдэг һайхан заншалтайбди. Тэрэ гоё плати дээрээ буряад дэгэлээ хэдэрхэдэнь, намда ехэ тааруу бэшэ шэнги байдаг. Тиимэһээ үндэһэн дэгэлээ мүнөө сагта тааруулжа, басагандаа түрэдөө үмдэхэ платииень оёобди. Иигэжэл түрэлхидэйнгээ оролдолгоор басагаяа хүргөөбди, шэнэ түсэлтэй болообди.
- Энэ түсэл басагамнай хүтэлбэрилдэг гэнэт. Танайшье хубита эндэ бии гэжэ ойлгосотой. Тиихэдэ үндэһэн арадайнгаа аман зохёолой баялиг, ёһо заншалаа, хэлэеэ мэдэхэгүй залуушуул олон болонхой гэжэ голхормоор. Танай Баярма басаган буряад хэлэеэ мэдэхэ гү?
- Бидэ гэртээ гансал буряадаар хөөрэлдэдэгбди. Баярма буряадаараа номуудыешье уншадаг, эрдэм мэдэсэеэ үргэдхэхэ талаар ажал ябуулжал байдаг.
- «Баян бэри» түcэлэйтнай хэрэгүүдынь урагшатай гү?
- Хүдэлжэ эхилһээр, бага болзор үнгэрөөшье һаа, манай хэжэ байһан ажал хүндэ хэрэгтэй гэжэ ойлгообди. Ехэнхидээ ажалтаяа Интернет сүлжээндэ танилсуулнабди. Тиигээшье һаа, хэхэ ажал ехэ, бэелүүлхэ зорилго олон.
- Һайнта даа, Жаргалма Мижитдоржиевна. Ажалдатнай амжалта хүсэе!
«Баян бэриин» ажалтай бүри үргэнөөр удаадахи дугаарнуудта танилсуулхабди.
«Баян бэриин» дурадхаһан гэрэл зурагууд
ЭНЭ ҺОНИРХОЛТОЙ:
Гэр доторой шэмэглэл: мүнөө сагай һэбшээн
Туһатай зүбшэлыень тодожо абая
Автор: Дарима АНАНДАЕВА
