755
«Полумрак» соо уулзадаг һаа...
Редакциин профсоюзна эмхиин суглаан болобо. «Коллективэй гэшүүдые элүүржүүлхэ хэмжээнүүд» – иимэ удхатай повесткэтэй һэн ха. Профсоюзай саг үргэлжын дарга – яла сала, яб байса хубсалһан Б- М.Ж.Жигжитов тобшохон мэдээсэл хэхэ зуураа иимэ баримта дурдаба:
- Би хори гаран жэл соо хүдэлхэ зуураа нэгэшье дахин докторто ошоогүйб, бюллетеньдэ гараагүйб. Дайнай үедэ элдэбын ургамал: шэхэр, гэшүүнэ, түбиһэ, халяар, мангир гамгүй эдидэг байгаабди. Шүдэмнай һайн байнгүй яахаб? Минии гушан хоёр шүдэ тэрэ янзаараа, нэгэшье хорхой эдеэгүй, - гэхэдэнь, хажуу тээһээ нэгэ хүн:
- Шүдэеэ харуулжархиха байгаат, - гэбэ.
- Харуулха гэжэ даа, заапайса энеэхэдэм, хараал юм бэшэ гүт? Юрэдөөл, энеэдэ наадагүй - ургамалай эдеэ эдидэг байял, туһатай. Хапууса, халяараа дараял, зарядка хэел, - гэбэ.
Профсоюзна эмхиин эдэбхитэн, казначей Е.Д.Раднаева даргаяа бүри мүһэн дэмжэбэ:
- Минии нютаг Алтайда Нюга гэжэ газар бии. Одоол шэмэ һайтай мангир ургадаг. Дабһалаад, шэмэ шүүһэндэнь хилээмэеэ зуураад эдигшэ бэлэйбди. Үшөө шагша мангир ургаха. Нюгынхида арай хүрэхэгүй. Зай, тэрэшье тэрэ... Элүүр ябахын түлөө физзарядкаяа хэдэг байял. Би үглөөгүүрынь заа- зуу хүл гараа арбагайдуулагшаб. Ажал дээрээш болохо һэн бэзэ, теэд саг олдохо аал даа...
Ц.Ц.Дондогой үгэ абаба:
- Хэрбэеэ амаралтын түрүүшын үдэр оро унтарияа, хубсаһаяа угаагаад, хоёрдохи үдэрынь элюурдэхэ гэхэ янзаар сагаа үнгэргэдэг һаа, Дээдэ- Онгостой руу ошодог болоё. Нарһан тужын агаар уушха, зүрхэндэ айхабтар туһатай ха юм.
Мүн лэ хажуу тээһээ лаблаашад асуудал табина:
- Санаар ябаха гүбди?
- Санааршье һолжороел, шаргааршье гулгаял, ябагааршье дараял – юун хамаа юм? Ханяада хамшаг иигэжэ тогтооё.
Редакторай орлогшо П.Н.Нимаев шогтойхоноор нэмээдхинэ:
- Нэгэ үгөөр хэлэбэл, лапшаатай буряад шүлэеэ эдеэд лэ һуухагүй, аха аргынь бэдэрхэл болонобди.
Хүдөө ажахын таһагай ахалагша сурбалжалагша М- Ц.Д.Намжилов өөрөөшье мэдэнгүй үгэеэ хэлэбэ:
- Махабадаа, бэеэ бүхэжүүлхэ – һайн лэ юм бэзэ. Ургамалшье үлүү бэшэ. Би өөрөө дачатайб. Үрмэдэһэнтэй носолдожо, үнэтэ витамин ургуулнаб. Теэд лэ...- гээд, эхэнэрнүүд тээшэ харасаяа залажа, амяа бага зэргэ дараһанай удаа үргэлжэлүүлбэ. – Иимэ тэнсэлгүй һайхан басагад, бэреэдтэй аад, сэдьхэлэй шэмэг гэжэ, дүхэриглэн уулзахадамнай яаха юм? Иигэжэ набтайшоод, нарбайшоод, ажалда даруулшоод бэшэ, сэмсэгэрхэн, үһэ юумэеэ заһаад – баряад... В неформальной обстановке гэел даа, ...полумрак соо. Бүрүүлшэг гэрэлдэ бэе бэеэ хаража һуухада, гоё бэшэ гү? Ёһотой интим...- гэжэ Мижит- Цырен Дарижаповичнай зоригтойхоноор лэ «даража» орхибо.
Одоошье сэдьхэлэйнгээ долги дамжуулжа шадаал бэлэй.
«Сарафанна радио» болошуужаб гэжэ…
«Буряад үнэнэй» Б.Т.Цыремпилов, «Правда Бурятии» сониной Д.Д.Гармаев, А.П.Климов, хаа яаниинь В.А.Озеров партиин обкомой столоводо үдын хоол барихаяа ошодог байба. Нэгэтэ Бадма ахай Климовтэй өөдөө үгсэжэ ябаба. Александр Павловичынь редакциингаа һүүлэй һониниие дуулгаба.
Соведүүдэй талмай дээрэ Доржи Дымпилович Гармаев тэдэнтэй хамтарба. «Захааминһаа, Дархинтаһаан һая ерээб. Амаралтада байһанаа... Ямар һонин болоноб?» – гэбэ.
Бадма ахай «сарафанна радио» болошуужаб гэжэ һэргылжэ, буряадаараа иигэжэ хөөрэбэ:
- Хажуудахимнай* хэлээ. Нарһанай басаган*Бэхэ дүрэдэг эхэнэр* хоёр Нуурай хүбүүе*, Захааминай хүбүүе* шүүмжэлээ юм ха. Нүгөөдэ хэлэ аман эхэнэрынь түрүүн шууяа татаад... Ажалай журам хазагайруулна гэжэ...
- Бэхэ дүрэдэг гээшэмнай хэн бэлэй? – гээд, Дымпилович тододхон асууна.
- Яагааб даа, үйлэдбэри тухай бэшэдэг…
Редакциингаа партбюрогой секретарь тула Дымпилович энэ баримтада олзуурхаад, нюусгай хөөрэлдэжэ ябаһанаа мартаад, ородоор:
- Ох, Виктор и Валерий попались, - гэжэрхибэ.
Климовынь саг дары Бадма ахай тээшэ хаража, «Да, быстро долаживаешь», – гээд, гурбуулан энеэлдэшэбэ.
*Хажуудахимнай - А.П. Климов
*Нарһанай басаган – Э.И. Сосновская
*Бэхэ дүрэдэг эхэнэр – Р.М. Макальская
*Нуурай хүбүүн – В.А. Озеров
*Захааминай хүбүүн – В.Б. Бадмаев
Ганса шэхэн болошоод...
Дуу, хатарай «Байкал» ансамбльда хүдэлөөд, пенсидэ гараһан Н.Д.Дригенов дүрэ зураг буулгагшаар ажалда ороһон юм. Залуу хүбүүн шэнги хурдан түргэн ябаад, ажалаа бүтээхэһээ гадна хэмһээ үлүү задагай хэлэтэй бэлэй.
Нээлтэтэй үүдээр хүршэ бэшэгүүдэй таһагта сурбалжалагшаар хүдэлдэг В.Э.Токтохоева намда хуугайлха:
- Галчонок, Дригеновэй ерэбэл, заабол намда дуулгаарай.
Николай Дашиевичта юуб даа, шагнагшад олон һаа, бүри һайн. Хэзээ, яагаад, ямар эхэнэрые урьхадаа оруулһан, ямар мэхэ гохо, альба жэльбэ хэрэглэһэнээ нюун нөөнгүйгөөр, магад, үшөө нэмэжэшье байгаад, хөөрэдэг байба. Данса дэбтэр соошье тэдэнээ бүридхэлдэ абадаг хэбэртэй.
Бадма Тибочкиевич юу хээ бэшэжэ байһан хэбэр үзүүлхэ, үнэн дээрээ ганса шэхэн болошонхой. Шэхэнь дэрдыгээд байһан шэнги... Вера намда дүтэшэг, булай зохидоор хүлөө һольбуулан һандали дээрэ һуунхай, тамхи һоросогоон таашаана. Хөөрөөндөө дашууржа халаһан Николай Дашиевичай бүри үнэншэмөөр бэшэ, үлүүдүүлһэн юумэ хэлэхэдэнь, Вера нюдэеэ томо болгон, заримдаа хюрылган һагад нам тээшэ хаража, миһэд гэхэ юм.
- Таанар, эхэнэрнүүд, юушье мэдэнэгүйт. Үбгэдэйнгөө саана ороод лэ... Бадма ахатан шанга мент һамгандаа захирагдаад лэ..., - гэжэ байгаад, 20- 30 минутын элидхэлээ дүүргэдэг байгаа.
Ажалай үедэ һаатуулна гэжэ хаа яаниинь хашарбашье, ажабайдалай халима амтаһаа амсажа, жаргалтайб гэжэ һанажа ябаһан хүниие юуншье гээд шоо үзэхэ бэлэйбибди даа...
Галина БАЗАРЖАПОВА
Ранее
