Сагаалганай амаршалга
Хүндэтэ нютагаархид!
Сагаан һарын һайндэрөөр таниие хани халуунаар амаршалнаб!
Засаг түрэ
21 feb
Буряад Үнэн
Хүндэтэ нютагаархид!
Сагаан һарын һайндэрөөр таниие хани халуунаар амаршалнаб!
Хүндэтэ нютагаархид! Буряад Уласай Арадай Хуралай һунгамалнуудай зүгһөө та бүгэдэниие Сагаалганаар хани халуунаар амаршалнаб!
Yшɵɵ буряад-монголшуудай элинсэгүүд – хүннүүд тэнгэриин одо мүшэдэй хүдэлɵɵгɵɵр ажаhуудалаа зохёодог байhан түүхэтэй. Дайн байлдаа эхилхэ, шэнэ гэр бодхоохо, үргэл мүргэл үйлэдэхэ гэхэ мэтын бүхы шухала ушарнууд заабол зурхайшын айладхаhан саг болзорто тааралдуулдаг байhан гэжэ эли. Yзэг бэшэггүй хүннүүд планетэнүүдые монсогор түхэлтэй, нарые тойроод хүдэлдэг гэжэ хаанаhаа мэдэдэг байгааб?
Дэлхэйн бүхы арадуудай үндэhэн заншалда гарнуудаа барисалдаад, түүдэгэй гал тойрожо, аялга дуутайгаар дүхэриглэн хатардаг заншал бии. Ородой - хоровод, болгар арадай – хоро, молдави яhатанай – хорэ, македон яһатанай – оро, грузин арадай – хоруми, буряад арадай – ёохор болон бусад дууhашагүй олон нэрэнүүдтэй хатар урдын сагhаа хаа-хаанагүй дэлгэрhэн.
Россиин мэдээжэ драматург Александр Островскиин "Ой" гэһэн уран зохёолой удхаар хоёр хэһэгтэй зүжэг Буряад театрта һаяхана табигдажа, олон тоото харагшадай үндэр сэгнэлтэдэ хүртөө. Гол рольнуудай нэгэн болохо -Аксинья басаганай дүрэ нэгэдэхи хэhэгтэ Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Ада Ошорова, хоёрдохидонь - Янжина Ринчинова шадамар бэрхээр наадаа.
Февралиин 4-дэ Нари үбшэнтэй тэмсэлэй уласхоорондын үдэр тэмдэглэгдэдэг. Тэрэнэй хэмжээндэ Буряад Уласта февралиин 4 – hөө 28 хүрэтэр үдэрнүүдтэ нари үбшэнтэй тэмсэлэй hара соносхогдоhон байна. Энэ шухала хэмжээн тухай Буряад Уласай габьяата врач, дээдэ зэргын мэргэжэлэй зиндаатай эмшэн, Улаан -Yдэ хотын 5-дахи больницын ахамад врач Мансорунова Людмила Ринчиновна хɵɵрэжэ үгэбэ.
Бэлигтэй уран зохёолшодой нэгэн
Чимит Цыдендамбаев буряад уран зохёолой хүгжэлтэдэ ехэ нэмэри оруулhан бэлигтэй уран зохёолшодой нэгэн болоно. Мүнөө 2023 ондо Ч. Цыдендамбаевай түрэhөөр 105 жэл тэмдэглэгдэнэ. Манай буряад литературын классик болоhон Ч. Цыдендамбаев олон тоото шүлэглэhэн, үргэлжэлhэн зохёолнуудые бэшэhэн байха юм.
Харгын дүрим эбдэһэн жолоошод ялада унадагынь мэдээжэ. Ялада унаһан эрхэтэн хуулиин ёһоор үгтэһэн сагай болзорто тэрэнээ хааха аргатай.
Буряад Уластамнай ТОС-уудай байгуулагдаһаар 10 гаран жэл үнгэршэбэ. Эхи табиһан хүнгэн бэшэ шата дабаад, хүгжэлтын замда тэдэ гаража шадаа гээд булта мэдэнэбди. Нютаг һуурин бүхэндэ хүрэһэн гайхамшагта хүдэлөөнэй ажал эршэдэнэ. 2023 оной эхиндэ Буряад Уласта ТОС-ой хүгжэлтын шэнэ стратеги абтагдаба. Буряадай ТОС-уудай эблэлэй хүтэлбэрилэгшэ Туяна Плотохоноватай энээн тухай хөөрэлдэһэн байнабди.
Хүдөө нютагайнгаа ажаһуугшадай ажабайдал һайжаруулха, зөөжэ гараһан нютагаархидаа һөөргэнь бусааха тухай хэлсээн боложол байдаг. Хүнэй хэдышье хүдөөгөө бусажа ажамидарха һанаатай байбашье, ажал байхагүйнь мэдээжэ. Эхэ эсэгынгээ тоонтодо ажаһуугаа арад зондо гүрэнэй талаһаа ямар туһаламжа үзүүлэгдэнэб? Энээн тухай Буряад Уласай Хүдөө ажахын яаманай сайдай орлогшо Аюна Заяновна Цыренжаповатай уулзажа хөөрэлдэһэн байнабди.
Жэлэй эхиндэ Ород гүрэн дотор шэлэн абалгын олон тоото мүрысөөнүүд үнгэргэгдэнэ. Илангаяа Алас Дурна зүгтэ тэмсээнүүд спортын хэдэн зүйлнүүдээр боложо, эрхимүүдынь хабартаа, зунай хаһада Ородой чемпионадуудта хабаадаха эрхэдэ хүртөө.
18 наһа хүрөөдүй барилдаашад Благовещенск хотодо ушу гэһэн тамирай зүйлөөр тэмсээндэ суглараа. Даам наадагшад Эрхүү можын Ангарск хото ошоо. Мүн Улаан-Үдэ хотодо хэдэн мүрысөөнүүд болоо. Тхэквондогоор бэеэ һоригшод бүхы мүрысөөнүүдэй эхи табяа һэн гээд, урдахи дугаарта дуулгаа һэмди. Эдэ үдэрнүүдтэ эхэнэр боксёрнуудай, универсальна тулалдаанай, дзюдогоор тэмсээнүүдые Буряадай харагшад дуратайгаар хараа. Харин үглөөдэр ехэшүүлэй дунда барилдаагаар мүрысөөн эхиеэ абахань.
Байгша һарын 3-һаа 19 болотор Энэдхэг ороной Харьяана штадта арадай урлалай дэлгэсэ үнгэргэгдөө. Буряадаймнай дуушад, хүгжэмшэд Буряад Уласай соёлой сайд Соёлма Дагаева түрүүтэй энэ үзэсхэлэндэ оролсобо гэжэ урдахи дугаартаа бэшээ һэмди. Ород Уласаа болон түрэл Буряад нютагаа холын газарай ажаһуугшадта тэдэ мэдүүлжэ ерэһэн байнад.
«Шэдитэ Сагаан һара» гэһэн Ородой-Монголой хамтын үзэсхэлэн-яармаг февралиин 8-да Улаан-Үдэдэ нээгдэжэ, февралиин 12 болотор хүдэлөө. Өөһэдынгөө бүтээлнүүдые Монгол болон Буряад оронуудай бага олзын 100 гаран хэрэг эрхилэгшэд дурадхаа.
Буряад ороной Захааминай аймагай засаг дарга Сергей Гонжитов түрүүтэй аймагай хүтэлбэри, Арадай Хуралай һунгамал Виталий Лыгденов Хяагтын аймаг ошожо, Монгол ороной Булган аймагай түлөөлэгшэдые хүндэтэйгөөр угталсаад, республикынгаа ниислэл хото Улаан-Үдэдэ ерэжэ, хаяа хадхажа байһан хүршэнэрэй уулзалга үнгэргөө.
Монгол ороной Булган аймагай амбан дарга Б. Ариун-Эрдэнэ түрүүтэй түлөөлэгшэд Буряад ороной Толгойлогшо Алексей Цыденовтэй уулзалгын үедэ хүдөө ажахын, болбосоролой, аяншалгын, соёлой, элүүрые хамгаалгын болон үйлэдбэриин һалбаринуудай талаар харилсаанууд тухай хөөрэлдөө. Гадна «Алтаргана-2024» нааданай бэлдэлгын эмхидхэлэй хороондо хабаадаха тухай хэлсээ.
Гахай үсхэбэрилдэг Зүүн Сибириин «Сибагро» нэгэдэлэй хоёрдохи шатын барилга Загарайн аймагта түгэсэбэ. Үйлэдбэриин шэнэ талмай эхин болбосоруулгын хоёр цехһээ, олошоруулгын ба шахалгын фермэнүүдэй 8 байраһаа бүридэнэ. Тэндэ агаарай уларил тааруу зандань байлгаха, амитадые саг соонь ёһото хэмжээгээрнь уһалха болон хооллуулха ажалнууд автомат болгогдонхой. Барилга хоёр жэлэй хугасаада ябуулагдаа.
«Билет в СССР» гэжэ нэрэтэй хүгжэмтэ зүжэг Тарбагатайн аймагай соёлой түб найруулан табяад, һаяхана нютагаархидтаа дурадхаа. Эмхидхэн байгуулагшад ходорон ошоһон согтой залитай залуу наһанайнгаа хаһа тайзан дээрэ эрьюулэн бусааба. СССР гүрэнэй байгуулагдаһаар 100 жэлэй ойн баярта дашарамдуулан, энэ түсэл бэелүүлэгдээ. Үбгэн буурал хүгшэд, долоо наһатай хүүгэд нэгэ тайзан дээрэ гаража дуулаба, хатарба. Бүхыдөө Тарбагатайн аймагай соёлой һалбариин нэгэдэлнүүдэй 97 хабаадагшад оролсобо.
Буряад Уласай 100 жэлэй жабхаланта ойн баярта зорюулагдаhан шэнэ тоглолтоёо Буряадай Гүрэнэй цирк 2023 оной эхиндэ Санкт-Петербург хотодо амжалтатай харуулhан байна.
«М-1 Арена» гэhэн Санкт-Петербургын концертно- спортивна ордон соо Буряадай циркын харуулhан «Сагай эрьюулгэ гү, али байгаалиин табан хүсэнэй нюуса» гэжэ тоглолтые 7 мянга гаран зон
хужарлан хараа. «Санкт-Петербург» телеканал, «Фонтанка.ру», «Центр Льва Гумилева», «Новости Невского района Санкт-Петербурга»
болон бусад олондо мэдээсэл тараадаг элдэб түхэлэй хэрэгсэлнүүд Буряадай циркын тоглолтые үндэрѳѳр сэгнээ hэн.
2016 ондо Америкын Вашингтон хотодо үнгэргэгдэhэн Монголые шэнжэлэлгын уласхоорондын 10-дахи хуралдаан дээрэ «Хазарги Балучистана» гэhэн академиин президент, профессор Ишхак Мохаммади гэгшэ хониной далын яhаар үзэл үзэхэ тухай ехэ hонирхолтой элидхэл хэhэн байна.
«Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанай сэдхүүлшэ Норжима Цыбикова Улаан-Баатар хотоһоо баруулжаа 1500 километр дабажа, Үндэһэн арадуудай фестивальда оролсобо. Хүршэ гүрэнэй баруун захада хэдэн олон үндэһэ яһатан урданайнгаа заншал алдангүй, эб хамта ажаһуудаг юм.
Үшөө харуулха
