Долоон хамбын домог

Асагадай (Шулуутайн) дасанда  һуража гараһан хамба ламанар тухай “Долоон хамбын домог” гэжэ ном хэблэгдэбэ.  Номтой танилсалга эдэ үдэрнүүдтэ Буряад Уласай түб номой санда болоо юм. Ном соо  Шулуутайн (Асагадай) дасанда XIX–XX зуун жэлнүүдэй уулзуурта һуража гараһан хамба ламанарай ажаябадал, ашата һургаалнууд, олониитын, ниигэмэй талаар ябуулһан ажал хэрэгүүд тухай дэлгэрэнгыгээр хөөрэгдэнэ.
Номой автор - Жалсанова Ганжитма Цыреторовна. Тэрэ Загарайн аймагай Асагад нютагта 1949 оной  январиин 1-дэ Цыретор Раднаевай арбан үхибүүтэй үнэр баян бүлэдэ түрөө. Доржо Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай багшанарай дээдэ һургуули дүүргээ. Россиин габьяата багша. Үндэһэн һургуули хүгжөөлгэдэ аша габьяа гаргаһанай түлөө Сибириин Хүндэлэлэй номдо оруулагданхай. «Асагад ‒ мүргэлэй нангин газар» гэһэн ном хэблүүлжэ гаргаһан юм. Мүн баһа тэрэнэй зохёоһон шүлэг дуунууд тоонто нютагаа, эхэ эсэгэеэ, үнэн сэхэ нүхэдөө магтан дуулана, түрэлхидэйнгөө болон арад зонойнгоо урдахи нангин үүргэ тухайшье хөөрэнэ.
«Буряад үнэн» мэдээсэлэй албан


Ниигэм 8 apr

Онсо хүүгэдые һурган хүмүүжүүлнэ

Хабарай дунда һарын 2-то аутизм тухай мэдээсэл дэлхэй дээрэ тараагдадаг юм. Һүүлэй хэдэн жэлэй туршада тус үбшэнтэй зон ехэ олошорно гэжэ тоо баримтанууд хэлэнэ. Мүнөө 54 хүүгэдэй 1-иинь аутизмтай гэжэ тус үбшэниие хинаха түб (США) дуулгана.

Ниигэм 8 apr

Буряадай герой

Баруун Европын  хүмүүжүүлгэтэй түрүүшын буряад эрдэмтэнэй 200 жэлэй ойн баярта зорюулһан хэмжээ ябуулга Д. Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй ехэ һургуули мартын 29-30-ай үдэрнүүдтэ үргэн дэлисэтэйгээр үнгэргөө. Заншалта “Банзаровска уншалганууд” зарлагдаа. Түгэсхэлдэнь Буряадай гүрэнэй драматическа театрта олониитын суглаа эмхидхэгдээ.    

Ниигэм 8 apr

Баянголой баатарнууд

Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайн хэды олон залуушуулай ами наһа абааб даа. Нэгэ гэр бүлын  бүхы эрэшүүлэйнь дайнда мордоһон ушарнуудшье тохёолдодог. Тэдэнэй ехэнхинь байлдаанай талада баатарай үхэлөөр унаһан. Семёновтоной гэр бүлые уйдхар гашуудал алад гараагүй. Урдахи дугаартаа Тихон Семёнов тухай хөөрэһэн байгаабди. Мүнөө дүүнүүд тухайнь хөөрэхэмнай.  

Ниигэм 8 apr

Буряадай герой

Баруун Европын  хүмүүжүүлгэтэй түрүүшын буряад эрдэмтэнэй 200 жэлэй ойн баярта зорюулһан хэмжээ ябуулга Д. Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй ехэ һургуули мартын 29-30-ай үдэрнүүдтэ үргэн дэлисэтэйгээр үнгэргөө. Заншалта “Банзаровска уншалганууд” зарлагдаа. Түгэсхэлдэнь Буряадай гүрэнэй драматическа театрта олониитын суглаа эмхидхэгдээ.    

Ниигэм 8 apr

Үсөөншье һаа, үрэ дүн ехэтэй

Хүдөө нютагай арад зон мүнөө сагта яагаад ажамидарнаб гэжэ уншагшаднай ходо һонирхожо байдаг. Тэндэхи ажабайдал тухай хөөрэжэ үгыт гэжэ нэгэтэ бэшэ хандана. Мүнөөдэр Ахын аймагай «Саянское” гэһэн хүдөө сомоной дарга Дамба Михайлович Тапхаровтай хөөрэлдөө дурадхахамнай.

Ниигэм 7 apr

Юрий Гагаринай нэрэ олгуулагдахань

Юрий Гагаринда зорюулагдана
Удангүй бүхы Ород гүрэн дотор Космонавтануудай үдэр тэмдэглэгдэхэнь. Энэ үдэртэ зорюулагдажа, Хориин 2-дохи дунда һургуулида түрүүшын космонавт Юрий Алексеевич Гагаринда зорюулагдаһан габшагай долоон хоног үнгэргэгдэбэ.

Ниигэм 7 apr

Сэрэгшэдэ-бэшэг

Россиин сэрэгэй алба хаагшад Украинада тусхай операциин даабаринуудые дүүргэхэдээ, эрэлхэг зориг гаргажа, баатаршалга харуулна. Буряад ороной болбосоролой эмхи зургаануудай шабинар сэрэгшэдые дэмжэхэ  гэһэн хэмжээ ябуулгада эдэбхитэйгээр хабаадана.

Ниигэм 7 apr

Бэеэ гамныт даа!

Мартын 24-дэ Туберкулёз үбшэнтэй тэмсэлгын бүхэдэлхэйн  үдэр тэмдэглэгдэнэ.  Туберкулез ехэ үнинэй халдабарита үбшэнгүүдэй нэгэн юм. 1882 оной  мартын 24-дэ немец бактериолог Роберт Кох туберкулез үбшэнэй бацилла нээгээб гэжэ зондо мэдүүлээ һэн. Туберкулёзтой тэмсэлгын hүлдэ тэмдэг - бальжин гарма сэсэг болоно.  

Ниигэм 6 apr

Газай сэн доошолно

Республикын Толгойлогшын дэргэдэхи  экономикын штабай зүблөөн дээрэ углеводородно газай сэн  доошолхонь гэжэ Буряадай УФАС-ай хүтэлбэрилэгшэ Виктор Грибко мэдээсээ.

Ниигэм 6 apr

«60 нүхэтын» заһабарилга

Нёдондо Улаан-Үдэ  хотын Хубисхалай талмай һэльбэн шэнэлэгдээ һэн.  Тэндэ үшөө ажалнууд дүүрээдүй.  “60 нүхэтэ” гү, али “Гостиные ряды” байшанай болон тойроод байһан талмайн заһабарилга эхилхэнь.

Ниигэм 6 apr

Тахяа тараахань

Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов экономикын талаар суглаа зарлажа үнгэргэхэдөө, Буряадай Хүдөө ажахын болон эдеэ хоолой яаманда уласай арад зониие дэмжэхэ талаар шэнэ социальна проект бэелүүлхэ тухай даабари үгөө. Тодорхойлбол, 4 хүнһөө бүридэһэн гэр бүлэ 10 тахяа үнэгүйгөөр  абаха аргатай. Нэгэ тахяань 30 түхэригтэ болохо. Гэртээ табан хүн байбал, 20 тахяа абаха аргатай.

Ниигэм 6 apr

Буряадтай танилсуулха бэлэг

Апрелиин 1-дэ Буряадай Толгойлогшын болон Засагай газарай Захиргаанай хүтэлбэрилэгшын орлогшо Ирина Доржиева Эдир сэдхүүлшэдэй эблэлэй гэшүүдтэй уулзаа.

Ниигэм 6 apr

Эрхимүүд элирүүлэгдээ

«Буряад хэлэ сахин хүгжөөхэ» гэһэн гүрэнэй түсэл Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаманай захилаар «Бэлиг»  түб бэелүүлнэ. «Буряад хэлэнэй эрхим класс» урилдаан түгэсхэлдөө хүрэжэ, эрхимүүд элирүүлэгдээ. Һүүлшын шатада 20 һургуулиин багшанар болон 16  сэсэрлигэй хүмүүжүүлэгшэд хабаадаһан байна.

Ниигэм 6 apr

Баһа нохойдо хазуулба

Загарайн аймагай «Солнечный» ДНТ-дэ  9-тэй хүбүүхэн алабай үүлтэрэй нохойдо хазуулба. Үйлсэдэ бүмбэгээр наадажа  ябаһан хүбүүе нэгэ гэрэй хорёо сооһоо гараһан томо нохой намнажа хүсөөд,  хазажа эхилээ.

Ниигэм 5 apr
Үшөө харуулха