Дэлхэйн бүхы арадуудай үндэhэн заншалда гарнуудаа барисалдаад, түүдэгэй гал тойрожо, аялга дуутайгаар дүхэриглэн хатардаг заншал бии. Ородой - хоровод, болгар арадай – хоро, молдави яhатанай – хорэ, македон яһатанай – оро, грузин арадай – хоруми, буряад арадай – ёохор болон бусад дууhашагүй олон нэрэнүүдтэй хатар урдын сагhаа хаа-хаанагүй дэлгэрhэн.
«Уһыень уугаа хадаа ёһыень дахаха гэдэг хадань февралиин 21-дэ сагаалхаяа бэлдэжэ байнабди. Харин январиин 22-тошье баһал табаг, тэбшэеэ түхеэржэ, бэе бэеэ золголсоо һэмди», - гэжэ Буряад орондо ажаһуудаг Шэнэхээн нютагайхидай эблэлэй гэшүүн Эрдэниин Намсалмаа хөөрэнэ.
Февралиин 4-дэ Нари үбшэнтэй тэмсэлэй уласхоорондын үдэр тэмдэглэгдэдэг. Тэрэнэй хэмжээндэ Буряад Уласта февралиин 4 – hөө 28 хүрэтэр үдэрнүүдтэ нари үбшэнтэй тэмсэлэй hара соносхогдоhон байна. Энэ шухала хэмжээн тухай Буряад Уласай габьяата врач, дээдэ зэргын мэргэжэлэй зиндаатай эмшэн, Улаан -Yдэ хотын 5-дахи больницын ахамад врач Мансорунова Людмила Ринчиновна хɵɵрэжэ үгэбэ.
Бэлигтэй уран зохёолшодой нэгэн
Чимит Цыдендамбаев буряад уран зохёолой хүгжэлтэдэ ехэ нэмэри оруулhан бэлигтэй уран зохёолшодой нэгэн болоно. Мүнөө 2023 ондо Ч. Цыдендамбаевай түрэhөөр 105 жэл тэмдэглэгдэнэ. Манай буряад литературын классик болоhон Ч. Цыдендамбаев олон тоото шүлэглэhэн, үргэлжэлhэн зохёолнуудые бэшэhэн байха юм.
Харгын дүрим эбдэһэн жолоошод ялада унадагынь мэдээжэ. Ялада унаһан эрхэтэн хуулиин ёһоор үгтэһэн сагай болзорто тэрэнээ хааха аргатай.
Буряад Уластамнай ТОС-уудай байгуулагдаһаар 10 гаран жэл үнгэршэбэ. Эхи табиһан хүнгэн бэшэ шата дабаад, хүгжэлтын замда тэдэ гаража шадаа гээд булта мэдэнэбди. Нютаг һуурин бүхэндэ хүрэһэн гайхамшагта хүдэлөөнэй ажал эршэдэнэ. 2023 оной эхиндэ Буряад Уласта ТОС-ой хүгжэлтын шэнэ стратеги абтагдаба. Буряадай ТОС-уудай эблэлэй хүтэлбэрилэгшэ Туяна Плотохоноватай энээн тухай хөөрэлдэһэн байнабди.
Гахай үсхэбэрилдэг Зүүн Сибириин «Сибагро» нэгэдэлэй хоёрдохи шатын барилга Загарайн аймагта түгэсэбэ. Үйлэдбэриин шэнэ талмай эхин болбосоруулгын хоёр цехһээ, олошоруулгын ба шахалгын фермэнүүдэй 8 байраһаа бүридэнэ. Тэндэ агаарай уларил тааруу зандань байлгаха, амитадые саг соонь ёһото хэмжээгээрнь уһалха болон хооллуулха ажалнууд автомат болгогдонхой. Барилга хоёр жэлэй хугасаада ябуулагдаа.
«Билет в СССР» гэжэ нэрэтэй хүгжэмтэ зүжэг Тарбагатайн аймагай соёлой түб найруулан табяад, һаяхана нютагаархидтаа дурадхаа. Эмхидхэн байгуулагшад ходорон ошоһон согтой залитай залуу наһанайнгаа хаһа тайзан дээрэ эрьюулэн бусааба. СССР гүрэнэй байгуулагдаһаар 100 жэлэй ойн баярта дашарамдуулан, энэ түсэл бэелүүлэгдээ. Үбгэн буурал хүгшэд, долоо наһатай хүүгэд нэгэ тайзан дээрэ гаража дуулаба, хатарба. Бүхыдөө Тарбагатайн аймагай соёлой һалбариин нэгэдэлнүүдэй 97 хабаадагшад оролсобо.
2016 ондо Америкын Вашингтон хотодо үнгэргэгдэhэн Монголые шэнжэлэлгын уласхоорондын 10-дахи хуралдаан дээрэ «Хазарги Балучистана» гэhэн академиин президент, профессор Ишхак Мохаммади гэгшэ хониной далын яhаар үзэл үзэхэ тухай ехэ hонирхолтой элидхэл хэhэн байна.
«Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанай сэдхүүлшэ Норжима Цыбикова Улаан-Баатар хотоһоо баруулжаа 1500 километр дабажа, Үндэһэн арадуудай фестивальда оролсобо. Хүршэ гүрэнэй баруун захада хэдэн олон үндэһэ яһатан урданайнгаа заншал алдангүй, эб хамта ажаһуудаг юм.
Мүнɵɵнэй «Азия» гэhэн үгэ монголой “аза заяа” – «дээдын үршɵɵлэй буян хэшэг, зол жаргал» гэhэн удхатай үгэhɵɵ үндэhэлһэн гэжэ эли. Агууехэ талын «аза заяа» ороной нүүдэлшэ арад - хүннүүд - эгээл түрүүшынхиеэ Шэнэ жэлые угталгын Сагаалганай hайндэр тэмдэглэжэ эхилhэн түүхэтэй. Тэрэнь сентябрь hарада болодог байhан түүхэтэй.
Самое длинное по расстоянию и времени автомобильное путешествие подошло к концу. Полторы тысячи километров в Ховд оказались легкими, волнительными, богатыми на впечатления. Теперь предстояло столько же, но уже другой дорогой – через аймак Увс. Надо заметить, дороги в столицу – что в Ховд, что через Увс – одинаково хороши вопреки мнению, что в Монголии не дороги, а направления. Правда, не обошлось и без экстрима, когда мы возвращались из Хархорин – древнюю столицу монголов, возведенную самим Чингисханом. Но обо всем по порядку. Куда мы спешим?
«Агын талын уран зохёолшо» -
иигэжэ Цырен-Базар Бадмаевые нэрлэhэн баримта интернедэй уудамда ябана. Буряад поэт, драматург, оршуулагша, СССР-эй Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн февралиин 1-дэ 95-тай болохо байгаа.
Тэрэнэй зохёолнууд hуралсалай номуудта оронхой.
Захын аймаг Захааминай Далахай һайхан нютаг тоонтотой үнэр баян айл бүлэ тухай энэ дугаартаа хөөрэхэ хүсэлэнтэйбди. Бадма Будажапович болон Натэлла Батоцыреновна Доржиевтан алтан дэлхэйн шарай 9 һайхан үринэртөө харуулжа, бултыень хүнэй зэргэ хүнүүд болгоо. Мүнөө тэдэ үри бэеынгээ дулаахан дүхэриг соо жаргажа, шадаха зэргээрээ туһалжа, ан-бун ажаһуунад.
Байгалай эрьедэ оршоһон, эмтэй домтой аргаараа холо ойгуур суутай Горячинск курортдо, хэдэн жэлэй саада тээ хаагдаһан аэропорт һэльбэн шэнэлэгдээд, дахин ажаллажа эхилхэнь.
Совет үеын эхиндэ ажабайдал бүхы талаһаа хүгжэжэ эхилээ. Илангаяа залуу Буряад-Монголой АССР-эй дэбисхэр дээрэ хүдөө ажахы, үйлэдбэри тогтоогдожо, мэргэжэлтэд хэрэгтэй болоо. Эгээл иимэ сагта Буряадай хүдөө ажахын техникум байгуулагдаһан түүхэтэй.
Ахын аймагай захиргаанай хүтэлбэрилэгшын 1-дэхи орлогшо А.И. Ринчинов «Т2 Мобайл» гэжэ хизаарлагдамал үүргэтэй эмхиин мэргэжэлтэдээр Хурга, Хара-Хужир һууринуудаар ябаба.
Улаан-Yдэ буряад угсаатанай шухаг шанартай, ɵɵрын онсо үндэhэн шарайтай хото болоно гү? Танай hанамжаар, архитектурын талаар ямар шэнэ түхэлэй барилганууд ба соёлой, түүхын дурсалгата хүшɵɵнүүд манай ниислэл хотодо тусхай бардам, гоё онсо шэнжэ оруулхаб?
Тус асуудал илангаяа мүнɵɵ, аяншалгын хэрэг хүгжɵɵлгын үедэ тобойсо гарана.
Барас хүсэтэй Баатарнууд, Гоо һайхан Дангинанар Буряад драмын театрай танхим соо хизаар хоорондын “Баатар-Дангина” гэһэн урилдаанда хабаадаба. 8 наһатай Нарана Балданова, 9 наһатай Ардан Актинов, 13 наһатай Евгений Аюшеев, Дари Гомбожапова, 16-тай Чингисма Мункуева, Сультим Гармаев гэгшэд өөр өөрын номинацинуудта Гран-при шанда хүртөө гээд дуулганабди.
Һүүлэй үедэ Монгол орондо һээр шаалгын талаар шууяан болоно. Хүбүүдэй гар гэмтээхэһээ бэшэ һээр шаалганһаа ямаршье ашаг үрэ үгы гэжэ нэн түрүүн эмшэд шууяа үүсхээ. Нүгөө тала баримталагшадынь арадаймнай үни урданһаа хойшо сахижа ерэһэн заншал ха юм, улам һэргээхэ, дэлгэрүүлхэ хэрэгтэй гэжэ эсэргүүсэнэ. Энэ арсалдааниинь Буряад орондошье сууряатаба. Энэл асуудалда «Үнэн. Дамжуулгын» ээлжээтэ дугаар зорюулагдана.
Үшөө харуулха
