Һур харбалгаар уласхоорондын классай спортын 5 мастер, спортын 11 мастер Сэлэнгын аймагай Ташар һууринһаа ургажа гараа. Бэлигтэй һоригшод Виликтон Юрьевич ба Дулма Аюшеевна Иринцеевтэнэй ударидалга доро тэдэ булта бэлэдхэл гараһан юм. Һур харбалгын багшаар Иринцеевтэнэй гэр бүлэ 25 жэлэй хугасаада хүдэлнэ гээшэ.
Буряад-монголшууд үнеэнэй hү эдеэнэй дээжэ гэжэ шүтэдэг түүхэтэй. Хэдышье үнэтэй, хоморой эдеэгээр дүүрэн хүндын шэрээ дээрэ сагаан эдеэн (hүн, тоhон, зɵɵхэй, үрмэн, тараг г.м.) үгы байбалнь, тэрэниие хооhон шэрээ гэжэ манай элинсэгүүд тоолодог байhан. Мүн үнеэнэй hүн – бурхан сахюусадтаа үргэдэг сэржэмэй дээжэ. Холо ойрын аян замда гарахадаа, ажабайдалдаа тохёолдоhон элдэб hаад тодхорые усадхахын тулада hү үргэжэ арюудхадаг заншалтайбди. Yнеэнэй hүн - ёhото эди шэдитэ эдеэнэй дээжэ!
“Хүн болохо багаһаа, хүлэг болохо унаганһаа” гэжэ буряад зон хэлсэдэг ха юм даа. Дууша, уран зохёолшо, бэлиг талаантай хүнүүдээрээ алдар сууда гараһан хэбэд номхон Хэжэнгын аймагай элдин һайхан Эдэрмэг нютагта түрэһэн хөөрхэн, зохидхон Дарима басаган зааханһаа хонгёохон хоолойгоороо илгардаг бэлэй. Тиигээшьегүй яахаб даа, хони адуулдаг байһан Цыпилма Санжиевна Санданова эжынь, Дугдан Гармаевич Дамбаев эсэгэнь амаргүй гоёор дуулалдадаг, табан үхибүүдтээ дуунуудые заадаг, һургадаг бэлэй.
Хүндэтэ уншагшад! Мүнөөдэрэй манай хойморой хүндэтэ айлшан - Бадмаева Лариса Батоевна, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй доктор, доцент, Россиин эрдэмэй академиин Сибириин таhагай Монголые, буддын шажан ба Түбэдые шэнжэлэлгын институдай эрдэмэй хүтэлэгшэ мэргэжэлтэн.
Хэдэн хэлэнүүдые шудалhан лингвист буряад арадай уг изагуурай үндэhэн заншалта зохёолнуудые, түүхын баримтануудые шэнжэлэлгын хэрэгтэ бүхы хуби заяагаа зорюулна. Элитэ эрдэмтын үргэн ехэ хүдэлмэринүүдэй ашаар буряад арадай алтан абдарай сэнгүй баялигууд – түүхын бэшэгүүд шэнээр ами абан мүндэлжэ, нара харан хэблэгдэнэ.
Залуушуулай болон аяншалгын һалбарида удаахан сагай туршада ажаллажа байһан Эрдэни Дымчиковые яһала олон зон таниха, мэдэхэ болонхой. Тэрэ гансашье тус һалбарида ажаллаа бэшэ, харин олониитын тоогүй олон түсэлнүүдые зохёогоод бэелүүлһэн байха. Улаан-Үдын захиргаанда, һүүлээрнь Засагай газарта хүтэлбэрилхы тушаалнуудта ажаллахадаа, сайдай орлогшо болотороо ургаа. Харин мүнөө Эрдэни Чимитович Дымчиков өөрын эмхи байгуулаад, холо ойроһоо бууһан олон тоото айлшадта, мүн нютагайнгаашье зондо һонирхолтой аяншалгануудые үнгэргэнэ. Буряадайнгаа ямар нютагуудаар ябажа, айлшадые амаруулна гээшэб гэжэ һонирхоһон байнабди.
Оһын аймагай Бэлшэр һууринда үхибүүдэй уран һайханай һургуулиин байшан шэнэлэгдэнэ. Байгша оной март һарада эхилһэн заһабарилгын ажалнуудта гүрэнэй болон Эрхүү можын мүнгэн санһаа 29 сая түхэриг һомологдоһон байна.
Агын Буряадай тойрогой мяха үйлэдбэрилдэг комбинат алтан медаляар шагнагдаба.
Буряад хэлэндэ зорюулагдаһан аймагай һайндэрые Хужарай юрэнхы болбосоролой һургуули угтан абаба.
Иимэ гаршагтай хэмжээ ябуулга Улаан-Үдэ хотын 63-дахи һургуулиин дэргэдэ үнгэргэгдэбэ. Буряадай ниислэлдэ эмхидхэгдэһэн буряад хэлэнэй габшагай һарын дүнгүүд тэндэ согсологдоо.
Буряад Уласай Арадай Хуралай Кубогта хүртэхын түлөө мүрысөөн октябриин 30-да эмхидхэгдэбэ. “Самбо - һургуулинуудта” гэһэн бүхэроссиин түсэлдэ хабаададаг һуралсалай гуламтануудай шабинар тэмсээ.
Буряад орондо 2022 оной түймэрэй аюултай хаһын дүнгүүдые согсолжо, ерэхэ жэлдэ бэелүүлхэ зорилгонуудые хараалаа. Дүнгүүдые согсолһон зүблөөндэ МЧС-эй, МВД-гэй хүтэлбэрилэгшэд, мүн федеральна ба засагай гүйсэдхэхы зургаануудай түлөөлэгшэд, ойн ажахын хүтэлбэрилэгшэд, ажалшад хабаадаа.
Гиир үргэлгэ
Нью-Дели (Инди). Буряадай дүрбэн тамиршад дэлхэйн чемпионадта ялас гэмэ амжалта туйлаба. Тэдэ гурбан алтан, нэгэ мүнгэн медальтай гэртээ бусахань.
Андрей Рассадин гурбадахияа чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртөө. Нью-Делидэ болоһон мүрысөөндэ тэрэ дэлхэйн рекорд харуулаа. 2020 ондо Андрей гиир 203 дахин үргөө һэн. Мүнөө жэл энэ тоогоо 210 болотор дээшэлүүлээ.
Сергей Любимский түрүүшынхиеэ дэлхэйн чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртэжэ шадаа. Сергей Каргин өөрынгөө шэгнүүртэ мүнгэн медаль абаба.
Залуушуулай дунда дэлхэйн чемпионадта Дмитрий Коломин оролсожо, түрүүлжэ гараа.
Октябриин 30 манай гүрэнэй түүхын хуудаһанда онсо һуури эзэлдэг. Энэ үдэр хардалга хамалганда ороһон зониие дурсан һанадаг. Буряадай ниислэл Улаан-Үдэдэшье энэ удаа заншалта хэмжээ ябуулга үнгэргэгдэбэ.
Загарайн аймагай Новая Брянь һууринда хүдэлдэг байһан үйлэдбэриин талмай дээрэ ажал ябуулагдажа эхилхэнь.
Сэрэгтэ татагдаһан эрхэтэдтэ нэгэ дахин үгтэхэ региональна түлбэри Буряад Уласта 150 мянган түхэригэй хэмжээндэ тогтоогдонхой.
Сэрэгэй албанда татагдаһан Буряад ороной эрхэтэдтэ тусхай техническэ түхеэрэлгэнүүдые болон хэрэгсэлнүүдые, хубсаһа хунар абахын тула үйлэдбэринүүд болон наймаанай эмхи зургаанууд 56 сая түхэриг суглуулжа дамжуулаа.
Буряадаймнай Ахын аймагай бэелүүлһэн түсэл Бүхэроссиин аяншалгын һалбариин урилдаанда түрүүлбэ. «Һоёдой баялиг - Ильчир» гэһэн аяншалгын түсэл олоной һайшаалда хүртэбэ. Үсөөн тоото һоёд арадуудай түүхэ, соёл харуулһан «Ильчиp» этномузей 2009 ондо Сорог һууринда байгуулагдаһан юм.
Буряад хэлэнэйнгээ түлөө оролдожо, тодорхой үйлэ хэрэгүүдые бэелүүлжэ байһан зон үнгэрhэн долоон хоногой гарагай табанда буряад хэлэнэй габшагай hарын түгэсхэлэй найрта сугларба. Бүхэли hарын туршада Буряадаймнай hуралсалай хамаг эмхинүүдтэ үнгэргэгдэhэн элдэб харалга, мүрысөөнүүдэй дүнгүүдэй согсологдоходо, гол түлэб сэсэрлигүүдэй, hургуулинуудай буряад хэлэнэй багшанар, тэдэнэй шабинар, мүн гэртэхин эдэбхитэй хабаадалсаа. Буряад Уласай арадай дуушан Билигма Ринчиноватай суг Бадма Гомбожапов болон залуу дуушан Чингис Иванов гурбан «Аялгата hайхан буряад хэлэмнай» гэhэн дуу hүр жабхалантайгаар гүйсэдхэжэ, буряад хэлэнэй hайндэр нээбэ. Түрэл хэлэнэйнгээ хүгжэлтэдэ өөрынгөө хубитаяа үдэр бүри оруулжа байдаг хүн зон энэ үдэр сугларжа, зүжэгшэдэй болон үхибүүдэй бэлдэһэн тоглолто сэдьхэлээ хүдэлгэн байжа харабад.
Октябриин 31-дэ Буряад драмын театрай тайзан дээрэ шүлэг, дуунай ёhото hайндэр үнгэргэгдэбэ. Баяр ёhололой оршондо Буряадай элитэ ба hая эхилжэ байhан ирагуу найрагшад шүлэгүүдээ уншажа, уянгата хүгжэм дуунуудаа хангюурдажа, харагшадай сэдьхэл хужарлуулаа.
Буряад драмын театр Монголоор амжалтатайгаар гастрольдо ябаад бусаба. Дүрбэн үдэрэй туршада үргэлжэлhэн Буряад театрай зүжэгүүдые Монголой бүхы булангуудhаа шахуу сугларhан 6 мянган харагшад ерэжэ хараhан байна.
Үшөө харуулха
