Мүнɵɵ үхибүүдые түрэл буряад хэлэндэнь hургахын талаар элдэб янзын хэмжээнүүд абтана. Түрэл хэлэеэ хүгжɵɵхын тулада ниигэм дотор тусхай оршон тойронхи байдалые тогтоохонь эгээл шухала.
Нэн түрүүн үхибүүд гэр бүлэ соогоо түрэл хэлэн дээрээ хɵɵрэлдэхэ ёhотой. Угай утаhаар дамжажа ерээд, шуhан соонь урдаhан, зүрхэн соонь сохилhон эхэ хэлэндэнь hургаха хэрэг – аба эжын нангин уялга.
Түнхэнэй аймагай баруун-хойто зүгтэ оршоһон хонгор һайхан Хойтогол нютаг. Намарайхяар хүйтэншье һаань, наратайхан амаралтын үглөө хойтоголойхид сугларжа, нютагайнгаа тэг дунда оршоһон хүүргэ һэльбэн шэнэлбэд. Хадын үндэрһөө сэбэр уһа урадхуулдаг Булнай гэжэ горхон энэ нютагые хоёр тээшэнь эсхэдэг юм. Зунай үедэ үерлэхэ, үбэлэй хүйтэндэ тэһэржэ тошонтохо. Тиигэхэдэнь тэрээн дээгүүр ябахань бэрхэтэй болодог. Тиимэһээ хүүргэ яаха аргагүй хэрэгтэй болонол даа.
Бидэ, буряадууд, түрэл хэлэеэ мартажа, үбгэ эсэгэнэрэйнгээ сэсэн мэргэн ёhо заншалнуудтай хамта түрэhэн байгаалиингаа баялигуудые - эмтэй домтой ургамалнуудые сэгнэхэеэ болиhомнай, нэн түрүүн өөһэдтэмнайл ехэ хохидолтой!
Буряад ороной, Байгал шадарай баян байгаалиин эршэ хүсэ шэнгээhэн эм домто үбhэ ногоон гайхамшагта эди шэдитэй!
Үнгэрһэн долоон хоногой эсэстэ эхэнэрнүүдэй дунда барилдаагаар Буряад Уласай чемпионат наһанай гурбан бүлэгтэ эмхидхэгдэбэ. Улаан-Үдэ хотын ба 11 аймагай түлөөлэгшэд хибэс дээрэ гараа.
Краснодар хотодо эхэнэрнүүдэй дунда боксоор Ородой чемпионат түгэсэбэ. Долоон хоног үргэлжэлһэн шанга тулалдаануудай удаа Буряадай тамиршад дүрбэн медальда хүртэжэ, олон тоото спортдо дуратайшуулые баярлуулаа.
Амаралтын үдэртэ гэр бүлөөрөө Сэлэнгын аймаг хубиин хэрэгээр гараһан байнабди. Оройхон, үдэшын 21.30 багаар Улаан-Үдэ хотоёо бусажа ерэбэбди. Доодо Ивалга нютаг шадар урагшаа харадахамнай, Улаан-Үдэмнай харанхы манан соо шэнгеэр үзэгдөө. Уданшьегүй муухай гашуун үнэр анхилба, ушарынь ойлгогдоногүй. Ябаһаар байтараа, «Утаан-Үдэеэ» хүрэбэбди гэжэ гансата ойлгожорхибоб. Газар дээрэ гэр байра барижа түбхинэһэн нютагаархиднай галаа түлижэ байба ха. Хэдэн жэлэй бэрхэшээлнай дүүрэнэгүй, харин эбхэрнэ гэхээр. Хабарай дулаан сагай ерэхэдэ, тус бэрхэшээлнай мартагдадаг жаматай.
Буряад Уласай Толгойлогшын шанда хүртэхын түлөө «Үндэһэн хэлэнэй үлзы хэшэг» гэжэ урилдаанай дүнгүүд согсологдожо, эрхимүүд элирүүлэгдэбэ.
Буряад Уласай олон үүргэтэ түбтэ октябриин 24-һөө сэрэгэй тусхай операцида татагдагшадай гэр бүлэнүүдтэ туһа үзүүлхэ тухай мэдүүлгэнүүдые абажа эхилбэ. Иимэ мэдүүлгэнүүдые Улаан-Үдын болон бүхы аймагуудай дэбисхэр дээрэ ажалладаг түбүүдтэ үгэжэ болоно.
Һаяхана Сергей Шойгу дайшалхы габьяа харуулжа шалгарһан сэрэгшэдтэ гүрэнэй дээдын шагнал барюулаа. Украинада боложо байһан сэрэгэй тусхай хэмжээ ябуулгада онсо баатаршалга харуулагшад үндэр шагналда хүртэбэ гэжэ тэмдэглэлтэй.
2021 оной бүридхэн бэшэлгээр, Буряад Уласта 978,6 мянган хүн ажаhууна. Тэрэнэй 46,9% - бүhэтэйшүүл, 53, 1% - эхэнэрнүүд гэжэ тэмдэглэгдэнэ.
Буряад-монгол зон анханһаа малша арад гээшэ. Хэдэн мянгаад жэлэй туршада эреэгшэ үнеэнэйнгээ һү уужа, амтатай мяхыень эдижэ ябаа ха юмбибди.
Байгша оной октябриин 19-дэ “Буряад үнэн” Хэблэлэй коллектив Д.Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай багшанарай ехэ һургуулиин оюутадтай уулзалга үнгэргэбэ. Тус уулзалга буряад хэлэнэй заншалта һарын шугамаар эмхидхэгдээ юм. Багшанарай ехэ һургуулиин түб байшан дотор “Буряад үнэнэй” ажаябуулгатай танилсуулһан үзэсхэлэн дэлгээгдэжэ, багшанарай, оюутадай бага бэшэ һонирхол түрүүлээ. Буряад хэлэн дээрэ хэблүүлэгдэһэн номуудые, сэдхүүлнүүдые худалдан абаха, “Буряад үнэн” сониноо захил хэхэ дуратайшуулшье олдоо.
Намарай дунда һарын 1-дэ Агын Буряадай тойрогто мориной тоног зэмсэгүүдые бүтээгшэдэй дунда можо хоорондын «Морин эрдэни» гэжэ II урилдаан үнгэргэгдэбэ. Тус һайндэртэ Агын тойрогой болон Буряад Уласай уран гартан сугларжа, ажалнуудаа дурадхаба.
Сэсэрлигтэ ябадаг хүүгэдые буряад хэлэндэ һургалгын оршон байдал тогтоохо талаар туршалгын ажал гурбадахи жэлээ ябуулагдажа байна. Тусхай талмайнууд Буряадай хэдэн аймагуудай болон Улаан-Үдэ хотын хүүгэдэй 14 сэсэрлигэй талмай дээрэ ябуулагдана.
1997 ондо Энэдхэгтэ Гэгээн түрэлтэ Далай лама XIV буддын шажанай оюун бэлигтэй залуу буряад санаартан Алексей Эрдынеевтэ «Тензин Чойзин» гэжэ шэнэ нэрэ үршɵɵhэн заяатай. Тэрэнь «Дхармые (Буддын hургаалые) ба эрдэм мэдэсые баригша» гээд оршуулагдадаг. Саашадаа тус нэрыень Монголой Богдо Гэгээн богони болгожо, «Тенчой» гэжэ нэрлээ. Иигэжэ уран зохёолойнь псевдоним мүндэлhэн юм.
Буряад Уласай хүдөө нютагуудай ажалшад сүлөө забдагүй талха таряагаа хуряан абажа байна. Буряадай Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшо, хүдөө ажахын сайд Галсан Дареев Тарбагатайн, Сэлэнгын болон Хяагтын зарим ажахынуудаар ябажа , таряа хуряалгын ажалай ябасатай танилсаа.
Буряад орондо «Эрхим мэргэжэлтэн» гэһэн урилдаанай региональна шата үнгэргэгдэбэ.
Хэмжээ ябуулга бүдөөр ба нэхэмэл бүдөөр оёдог эрхимүүдые элирүүлээ.
Д.Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй ехэ һургуулиин буряад хэлэ бэшэгэй таһагай оюутадай хоорондо үнгэргэгдэһэн "Үүрэй солбон" конкурсын эрхим эссе.
Нижний Новгород хотодо үнгэргэгдэһэн үхибүүдэй аяншалгын түлэбүүдэй Бүхэроссиин урилдаанда Буряадай аяншалгын эмхинүүдэй мэргэжэлтэдһээ бүридэһэн команда амжалтатай хабаадаба. Тэдэнэй дурадхаһан хоёр түлээй нэгэниинь гран-при шан абаа, харин хоёрдохинь 1-дэхи һуури эзэлээ.
Бүмбэрсэг дэлхэйн нюрууда ажамидаржа байгаа хэдэн олон яһатанай дунда буряад арад өөрын нюур шарайтай, нэрэ солотой. Дэлхэй дүүрэн мэдээжэ болоһон, угсаата буряад арад түмэнөө суурхуулһан түлөөлэгшэднай олон байха. Хуби заяанайнгаа үршөөлөөр үсөөхэн буряадууд 3 гүрэндэ хубааржа ажаһуудаг түүхэтэй. Һүүлэй хэдэн арбаад жэлэй туршада бүри бүхы дэлхэйгээр таража ажамидардаг болоһониинь мэдээжэ.
Үшөө харуулха
