Зурхай июлиин 3, гарагай 4, буряад-монгол литээр 27
Зурхай
3 jul
Июниин 8-да Агын Буряадай тойрогой Могойтын аймагай Сагаан-Шулуутай нютагта буряадай элитэ уран шүлэгшэ, сурбалжалагша, Буряад Уласай Байгалай шадархи, СССР -эй Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн Бальжинима Цынгуевич Юндуновай түрэһөөр 75 - жэлэй ойн баярай дурасхаалта үдэшэ үнгэрбэ.
Бүмбэрсэг дэлхэйн Ази түбиин үбсүүн дээрэ Ород, Хитад, Монгол гурбан ехэ гүрэнэй газар дэбисхэр дээрэ тарашаһан буряад арад зон бүхэдэлхэйн “Алтаргана” наадандаа баяртай уулзажа, эльгэ зүрхэнэйнгөө уяртар үндэһэн соёлоо, урлалаа, уран шүлэгөө, һайхан дуугаа магтан дуулахабди, моридойнгоо хурдые элирүүлхэбди, бүхынгөө хүсэтэйе үзэхэбди, мэргэн харбагшадаа хаража баясахабди. «Алтаргана» нааданай ашаг үрэ асари ехэ!
Хэдэн басагад голой эрьеэр велосипедээр гүйлгэлдэжэ ябатараа, гэнтэ һүрдэн айһанай хуугайлхые дуулаа. Энээниие гэнтэ ойлгоһон тэдэнэр хүн уһанда шэнгэхэдээл иигэжэ хашхараа хуугай табидаг ха юм гэжэ ойлгоод, түргэн дундаа туһалхаяа шамдаа.
Захааминай аймагай Ехэ-Сахирай дунда һургуулиин Сойжима Жамсуевагай найруулга эрхимүүдэй нэгэн гэжэ сэгнэгдэһэн байна. Тэрэ сүлжээ холбоондо үнгэргэгдэһэн «Подвиг села: новые герои» гэһэн Бүхэроссиин хэмжээ ябуулгада тоонто нютагайнгаа һайн дуратан Золто Жамсуев тухай найруулаа.
Һаяхана Буряад Уласай ниислэлһээ Казань хото хүрэтэр агаарай онгосоор сэхэ ниидэхэ арга боломжо нээгдэбэ. Долоон хоногто хоёр дахин иишэ тиишээ дүүрэн самолёт ниидэнэ. Нэгэ иимэ рейсээр Татарстан Уласай айлшад ерэжэ, Буряадай гайхамшагта олон газарнуудаар ябаба. Казань хотодохи буряад нютагаархидай эблэлэй түрүүлэгшэ Сэсэгма Бубеева тус аяншалга эмхидхэһэн байна.
Зулгы һайхан зунайнгаа сагые угтаха уулзуурай үедэ - буянта һайхан һарын 16-ай бимба гарагта - Зугаалайн дунда һургуулида энэ жэлэй һуралсалай жэл түгэсэбэ гэһэн “Һүүлшын хонхо” жэнгиржэ, һурагшадай, һургуулиин бүхы ажалшадай, багшанарай, түрэлхидэй, энэ һургуули урда жэлнүүдтэ дүүргэһэн шабинарайнь ехэ һайндэр болоо. Энэ ехэ найрта хүндэтэ айлшад - жаргаланта 60 жэлэй саана (аяар 1964 ондо) энэ һургуули дүүргэһэн шабинар урилгаар ерэжэ хабаадаа.
Үнгэрһэн амаралтын үдэрнүүдтэ (бимба, нима гарагуудта) Буряадай заха холын Захааминай аймагта ехэ найр нааданууд олоной хабаадалгатайгаар үнгэрөө. Мүнөө жэлэй Сурхарбаан аймагай түб Закаменск хотын болон суута Зэдын вольфрамо-молибденовэ комбинадай байгуулагдаһаар 90 жэлэй ойнуудта зорюулагдаа. Үшөө тиихэдэ энэ жэлнай Орос орондомнай Гэр бүлын жэл гэжэ соносхогдонхой хадань, олон хэмжээ ябуулганууд гүрэн түрымнай үндэһэн болохо гэр бүлэнүүдэй, үе үенүүдэй холбоондо, үри үхибүүдэй хүмүүжүүлгэдэ зорюулагдаһан байна.
Зунай эхин һарын ааяма халуун үдэрнүүд тогтожо эхилбэ. Бүтэмэ халуунай үшөө эхилээдүй байгаашье һаань, уһанда шунгахаяа ороһон хэды хүнүүд наһа бараа гэһэн гашуудалтай мэдээнүүдые МЧС-эй албан дуулгажал байна.
Улаан-Yдын Железнодорожно хороогой засаг даргатай хѳѳрэлдѳѳ хэхынгээ урда тээ бэлэдхэл хэжэ, тэндэхи углуу булангуудые нилээд хэмжээб. Тус район одхон хүбүүн Түмэнэйм түрэhэн газар болоно тула урданайнь түхэлые hанан дурсан, сэдьхэлээ хүдэлгэн ябагдаа.
Июниин 13-да видеоконференц- холбооной гуримаар Алас Дурнын тойрогой дэбисхэр дээрэ түймэрэй аюулай хаһын ба ехэ уһанай асуудалнуудаар суглаан болобо. Россиин Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшо Дмитрий Патрушев суглаа хүтэлбэ.
Ага нютагаа, домогтой, түүхэтэй Догой тоонтоёо “Тоонто” гэһэн аман зохёолой арадай ансамбльдаа түүрээн, магтан дууладаг Мунко-Жаргал Аюшеевич Дармаев 75 наһанайнгаа үндэр дабаанда хүрэжэ, баян намтар, туйлаһан ажал хэрэгүүд, эльгэ нимгэнтэй эжынэр, эрэлхэг зоригтой абанар, гэр бүлэ, хүүгэд тухайгаа ехэ удхатай, урма зориг түрүүлһэн, үри һадаһадтаа зорюулһан “Аба, эжынгээ һургаалаар” гэжэ нэрлэгдэһэн ном-бэшэгээ барлан гаргаба.
Москва хотодо үнгэргэгдэһэн “Мировая модель-2024” гэһэн уласхоорондын урилдаанда Буряадай гурбан түлөөлэгшэ гол шанда хүртэбэ гэһэн мэдээсэл май һарын эхиндэ Буряадай бүхы мэдээсэлэй албанууд, сонинууд дуулгаа һэн. Үхибүүдэй наһанай бүлэгтэ Анастасия Лыгденова болон Максим Высоцкий гэгшэд шалгараа. 36-50 наһанай хатадай дунда Аюна Халудоровада урилдаанай тэтим үмдэхүүлэгдээ.
Агын социальна hалбариин ажалшадай мэргэжэл дээшэлүүлхэ институдай эмхидхэhэн буряад хэлэ сэсэрлигэй үхибүүдтэ заадаг багшанарай можо хоорондын семинар майн хуушаар Агада боложо үнгэрбэ. Сэсэрлигтэ ганса буряад хэлэтэй (монолингвальна) бүлэгүүдтэ үхибүүдые буряад хэлэндэ hургадаг багшанар бэе бэеынгээ хэжэ байhан ажалтай танилсаба, дүй дүршэлөөрөө хубаалдаба.
Аяар холын 1923 оной майн 30-да Буряад-Монголой АССР байгуулагдаһан түүхэтэй. Энэ үдэртэ дашарамдуулан, олониитын суглаан ба тоглолто Буряадай Оперо болон баледэй театрта эмхидхэгдээ.
В.Р. Филипповэй нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй хүдөө ажахын академиин эрдэмтэд уласайнгаа дунда һургуулинуудай дэргэдэхи агроклассуудта туһа хүргэнэ. Тэдэнэй туһаламжаар жэмэстэй модохонууд һуулгагдана.
Үшөө харуулха
