Анаагай дасан хэзээ һэргээгдэхэб?
Буддын шажанай эгээл хуушанай дасангуудай нэгэн болохо Анаа дасанай дэргэдэ Буряад Уласай Арадай Хуралай һунгамалнууд нүүдэл суглаа зарлаба гэжэ "Буряад үнэн" сонин мэдүүлнэ.
Ниигэм
6 mar
Буддын шажанай эгээл хуушанай дасангуудай нэгэн болохо Анаа дасанай дэргэдэ Буряад Уласай Арадай Хуралай һунгамалнууд нүүдэл суглаа зарлаба гэжэ "Буряад үнэн" сонин мэдүүлнэ.
«Путинай дайшалхы буряадууд - бидэбди», - гэжэ Шэн зоригой орденой кавалер, «Донбассай арадай буряад» Владимир Анданов сурбалжалагшадтай хөөрэлдэхэдөө хэлээд, үшөө иигэжэ нэмэһэн юм: «Тиихэдэ бидэ Донбасста табан буряад хүбүүд ябаабди, зорюута тоолоо һэм. Нэгэмнайшье абынгаа нэрэ хухалаагүй, буряад арадайнгаа нэрэ хүндые бузарлаагүй».
Вахын хэлэһэн үгэнүүд 2014 ондо Донбасста болоһон ушар зураглана. Тэрэ үедэ Ород Уласай болон Буряад нютагһаа хүрэжэ ерэһэн һайн дуратан Донбассай арадые хамгаалалсаһан юм.
Февралиин 26-да Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов Россида Шри-Ланка гүрэнэй элшэн сайд Джанитой Лиянагетай уулзаба.
Даши, Сожилма Анчировтан 3 үхибүүдтэй. «Бүхы бүлөөрөө» гэһэн түсэлдэ олон үхибүүдтэй Буряадай бүлэнүүдтэй хамта хэмжээ ябуулгада эдэбхитэй оролсоно. Россида соносхогдоһон Гэр бүлын жэлдэ тус түсэл зорюулагдана.
Мүнөө үедэ буряад хэлэн дээрэ номууд яhала хэблэгдэнэ гэхэдэ алдуугүй. Энэнь ехэ hайшаалтай. 2024 оной эхиндэ «Угай нангин харгы» гэhэн шэнэ ном нара хараба. Тус ном Үбэр Байгалай хизаарай Агын тойрогой Согто-Хангил нютагай уран бэлигтэй шүлэгшэ Светлана Махабадаровада зорюулагдаhан байха юм. Энэ номой согсолборилогшо-автор баhал Ага нютагай мэдээжэ зохёолшо, оршуулагша Цындыма Бабуева болоно.
Буряадай ниислэлдэ түрэл хэлэеэ түүрээн заадаг багшанарай дунда эрхим мэргэжэлтэн элирүүлэгдэбэ. 8 хабаадагшад сооһоо 29- дэхи буряад гимназиин буряад хэлэнэй багша Жибзема Базарова гол шан - Гран-придэ хүртөө гээд, абаһаар лэ дуулганабди.
Буряад Уласта үхибүүдые балшар бага наһанһаа түрэл хэлэндэнь һургаха талаар ажал яһала үндэр хэмжээндэ ябуулагдана гэхэдэ, алдуу болохогүй. Улаан-Үдэ хотын «Номина» гэһэн хүүгэдэй сэсэрлиг жэшээлмэ түсэлнүүдые энэ талаар эмхидхэнэ гээшэ.
Сагаан һарын үедэ Улаан-Үдын 29-дэхи буряад гимнази шагай наадаар мүрысөө эмхидхэдэг һайхан заншалтай болоһоор 8 жэл гүйсэбэ. Февралиин 22-то үнгэргэһэн арадайнгаа наада Гэр бүлын жэлдэ зорюулжа, Буряадай ниислэлэй һургуули болон сэсэрлигүүдэй түлөөлэгшэдые угтан абаба.
Захааминай аймагай Yлэгшэн нютагай эгээл аха захатан – буряадаараа 95 наhаяа угтажа байhан Буда Шултумович Шагдуржаповые Сагаалганай hайндэрөөр нютагаархидынь амаршална.
Буурал Буряадайнгаа үзэсхэлэнтэ hайхан Баргажан нютагта оршодог Лугшахаанда Очир Бухаевич, Валентина Будаевна Цыреновтэн гэжэ орон нютагтаа мэдээжэ айл бүлэ ажаhуудаг юм.
Февралиин 16 -да Буряадай Үндэһэтэнэй номой санда элитэ шэнжэлэгшэ эрдэмтэн, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй дид – доктор Гунгаров Виктор Шагдаровичай “Буряад домогууд” гэһэн шэнэ номой түлөөлгэ баяр ёһололой оршондо үнгэрбэ. Тус хэмжээндэ буряадай түрүү хүндэтэ уран зохёолшод, эрдэмтэд, соёлой хүдэлмэрилэгшэд, сурбалжалагшад, авторай түрэһэн нютаг Хэжэнгын аймагай ажаһуугшад болон бусад зон хабаадаһан байна.
Жамьян Балданович Балданжабон 1909 оной мартын 14-дэ Шэтын можын Агын Буряад автономито тойрогой Шандали сомоной Баруун Хужартай нютагта Дамдинай Балданжабайн бүлэдэ түрэhэн юм. Нютагайнгаа эрдэмтэй үбгэн Гомбын Бобоншы үбгэндэ үзэг, бэшэг заалгажа, хуушан монголоор уншажа, бэшэжэ hураhан юм.
Байгша ондо Буряад Уласай багшанарай колледж анхан байгуулагдаһаар 100 жэлэйнгээ ойн баяр тэмдэглэнэ. Гол хэмжээ ябуулганууд намарай намжаа үдэрнүүдтэ эмхидхэгдэхээр хараалагданхай. Гэбэшье жэлэй эхинһээ ойн баярта зорюулагдаһан хэмжээ ябуулганууд факультет бүхэндэ үнгэргэгдэнэ. Энэ удаа буряад хэлэнэй болон арадай соёлой факультедтэ баярай үдэшэ үнгэрһэн долоон хоногой эсэстэ эмхидхэгдэбэ.
Буряадай Үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат Сагаан һарынгаа һайндэртэ ехэ харюусалгатайгар хандадаг гээшэ. Үхибүүд булта буряад хубсаһаяа үмдэжэ, тайзан дээрэһээ амаршалга, оньһон үгэнүүдээ, үреэлнүүдээ хэлэжэ баярлана.
Һүүлэй жэлнүүдтэ Буряадта аяншалга хүгжөөхын тулада уласай засаг зургаан элдэб хэмжээнүүдые абана. Тиигэхэдээ хүдөө аймагуудай эрхилһэн томо-томо хэмжээ ябуулгануудые дэмжэжэ, мүнгэ һомолдог болонхой. Буряад Уласай Аяншалгын яаман 12 муниципальна байгуулгын 19 мэдүүлгэ хараалжа, байгша ондо хаана ямар хэмжээ ябуулга дэмжэгдэхэб гэжэ дүн гаргаба.
Буряад–монголшуудай урдын заншалаар элдэб үнгэнүүдэй хажуугаар тоогой hүлдэ тэмдэгүүд шухала удха шанартай. Тоо – байдалай эхин, тоололгын онсо үүргын хажуугаар нангин hүлдэнүүдэй тэмдэг. Тоо - юртэмсын, байгаалиин нюусануудай түлхюур.
Бүгэдэ Буряадай үндэhэн соёлой эблэлэй анха түрүүшын хуралдаан 1992 оной февраль hарада болоhон юм. Тэндэ үйлын үреэр табан тээшээ таhарhан - Монгол Уласта, Үбэр Монголдо ажаhуудаг буряадуудай, мүн лэ Буряад Уласай, Үбэр Байгалай хизаарай ба Эрхүү можын түлөөлэгшэд олоороо сугларжа, арадтаа хабаатай аргагүй хэрэгтэй, шухала асуудалнуудые зүбшэн хэлсэhэн байна. Эгээл тэрэ сагһаа буряад угсаатанай ёhо заншал, соёл, гар урлал, хубсаhа хунар оёлгын болон hиилэлгын ажал эршэтэйгээр хүгжэжэ эхилээ бэлэй. Түрэл буряад хэлэеэ hэргээхэ талааршье горитой ажал ябуулагдажа захалаа һааб даа. Удаань 1996, 2001, 2011, 2016 онуудта Бүгэдэ Буряадай үндэһэн соёлой хуралнууд үнгэргэгдэhэн тухай hануулая.
Үшөө харуулха
