Хура бороо ехээр орожо, уһа мүрэнэй эрьеһээ гарахадань, Монголой 17 аймагуудай 53 нютаг үертэ абтаһан байха юм. Аяар 200 гаран ажаһуугшад өөрынгөө гэрһээ гаража, ондоо тээ ошоод, уһанай буухыень хүлеэжэ байгаа. Байгаалиин усалһаа боложо 14 хүн наһанһаа нүгшөө, 4-ниинь - Улаан-Баатар хотынхид юм.
Буряад Уласай ажаһуугшад сентябриин 12-һоо һамар нөөсэлхэ аргатай.
Августын гурбадахи амаралтын үдэр тэмдэглэгдэдэг Агаарай флодой үдэртэй дашарамдүүлан үмэнэ «Байгал» гэһэн уласхоорондын аэропортын юрэнхы захирал Дмитрий Гармаевтай уулзажа, ажая-буулгатайгаа танилсуулхыень дурадхаабди.
Эртэ урдын Персиин Рашид-ад-Динэй түүхэ бэшэгүүд, «Монголой нюуса тобшо» гэжэ номой баримтанууд ба Россиин эрдэмтэдэй шэнжэлэлгэнүүд дэлхэй доhолгогшо агууехэ Чингис хаанай Үбэр Байгалай хизаарта түрэhэн тушаа гэршэлнэ. Тэрэнь Ононой аймагта гү, али Агын тойрогой дэбисхэр дээрэ гү?
«Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанай шэнжэлхы удхатай аяншалга.
Августын 13-най Нима гарагта «Дружба» КСК-да Уласхоорондын буддын шажантанай хуралдаанай үедэ Россиин Буддын шажанай заншалта Сангха Сагаан Дара эхын һургаал дэлгээ. Энэ һургаалда 1500 гаран хүн хүртөө, мүн баһа бүри олон хүнэй хүртэхөөр Буряад Уласай Засагай газарай ВКонтакте аккаунтда сэхэ дамжуулга эмхидхэгдээ юм.
Үни урдын сагһаа зүүн зүгэй арадууд эбэртэ бодо малай хатаһан шабааһа – аргал үргэнөөр хэрэглэдэг байһан. Гуламтын галай түлишэ, арюудхалгын сан, эм домто хэрэгсэл гээд, аргал үндэрөөр сэгнэгдэдэг хадаа баян түүхэтэй. Аргалай гайхамшагта шанарнуудые мүнөөнэй эрдэмтэдэй шэнжэлгэнүүд гэршэлдэг. Японой, Энэдхэгэй, Англиин, Монголой гэхэ мэтын гүрэнүүдэй элитэ эрдэмтэд аргалые шэнжэлжэ, олон тоото нээлтэнүүдые хэһэн байна.
Хүнэй наhан… Хүнэй наhан үнгэрбэшье, хэжэ ябаhан ажалынь, абари зангынь, түхеэржэ байhан ажабайдалынь нютагай зоной сэдьхэл зүрхэн соо үни удаан хадуугдажа, сагай ошохо бүри урин дулааханаар hанагдадаг.
Монгол Уласай Ехэ Хуралда 76 һунгамал тоологдоно, тэдэнэй нэгэн - Чинбатын Ундрам. Монголой арадай партиин гэшүүн болохо бүһэгүй депутат мүнөө Болбосорол, соёл шэнжэлхэ ухаанай ба экономическа хороонуудта ажал хэнэ. Тэрээн тухайнь асуубабди.
Зэдын аймагай дэбисхэр дээрэ оршодог байгаали хамгаалгын Борьёогой заказнигта шубуудые шэнжэлдэг эрдэмтэд хүдэлжэ байна. Буряадай гүрэнэй дээдэ һургуулиин оюутадтай хамта тэдэ тохорюунуудай хойноһоо харана.
Иимэ нэрэтэй түсэл Буряад Уласай Соёлой яаман, уласай Уран бэлигтэнэй түб бэелүүлжэ эхилбэ. Буряад угсаатанай хатарай заншал һэргээхэ талаар энэ хэмжээн үнгэргэгдэнэ гэжэ эмхидхэгшэд мэдүүлнэ.
Валерий ЗОРИКТУЕВ: «Монголой хүдөө ажахын хүгжэлтэдэ олон буряад зон хабаадаһан, сэгнэшэгүй ехэ хубитаяа оруулһан. Үлзытэ багшатай эдэ хүнүүд тухай баримтануудые суглуулжа, хэблэлдэ бэлдэхэ түсэбтэй һэмди. Монгол журналһаа энэ зураглал Үлзытэ багшын оршуулжа, түрүүшын намтар бэшэһэниинь тэрэл хэбээрээ үгтэхэнь. Бошогто дарханай зээ басаган Дэнсэмаһаань энэ түүхэ дуулаһанби – жэнхэни хэлээрээ одоол үльгэртэл байгаа һэн».
Мүнөөдэрһөө, байгша оной августын 9-һөө эхилжэ, Япондо бүтээгдэһэн авто-унаануудые манай гүрэн руу оруулалта хизаарлагдаба. Шэнэ хуулиин хүсэндөө орохоһоо түрүүн дуратай авто-хүлэгөө абаха гэжэ нютагаархиднай оролдоо.
Ивалгын «Даши Чойнхорлин» дасанай Буддын шажанай университедэй ректор, буддын шажанай гүн ухаанай эрдэмэй доктор, гэбшэ лама Дымбрыл Дашибалданов манай сурбалжалагшын асуудалнуудта харюусажа, уншагшадтай туhатай зүбшэлнүүдээрээ хубаалдаба.
Буряад Уластамнай һүүлэй хэдэн жэлэй туршада хог бог суглуулдаг, илгадаг «Экоальянс» эмхи ажалладаг юм. Теэд энэ эмхидэ нютагаймнай ажаһуугшадай талаһаа ехэхэн асуудалнууд тобойжо гаранхай. Ушарынь гэхэдэ, «Экоальянс» саг соогоо ажаһуугшадай суглуулһан үлэгдэлнүүдые зөөжэ абаашанагүй. Долоон хоногой 2 дахин абаашагдажа байха аад, һараһаа үлүү сагай туршада бог шорой хүнэй хорёогой захада гү, али үлэгдэлнүүдые суглуулдаг амһартануудта үжэжэ, үнэр гаража байна.
Алтан энэ дэлхэйе шэнжэлхын урда тээ өөрынгөө досоохи байдал, хэн гээшэбиб гээд ойлгохо шухала. Юуб гэхэдэ, хүн өөрыгөө, сэдьхэлэйнгээ байдал тон һайн мэдэжэ ябахадаа, тойроод байһан оршон тойронхиие эрхимээр ойлгожо, ямаршье хүндэ хүндэтэйгөөр хандаха ухаатай, уужам сэдьхэлтэй байдаг ха юм.
Хүдөө нютагай һайндэр Түнхэнэй аймагай Шулуута һууринда июль һарын хуушаар үргэн дэлисэтэйгээр, олоной хабаадалгатайгаар үнгэргэгдэбэ.
Yндэр хүбѳѳтэй Саяан уулын хормойдо нэмжыһэн, холо ойрын аяншалагшадай дура татаһан Түнхэнэй аймагай эхин дэбисхэртэ Шулуута нютаг оршодог юм. Үзэсхэлэн һайхан байгаалиин буланда нэмжыһэн энэ нютаг хэр угһаа ажалша бэрхэ зоноороо суутай. Харамтайнь гэхэдэ, һүүлэй жэлнүүдтэ залуушуул ажал хүдэлмэри бэдэрээд, тоонто нютагһаа холодохо баатай болоно. Тиибэ яабашье энэ һууринай залуушуул түрэл газарһаа хэдышье холо ябаашье һаа, нютагаа хүгжѳѳхэ, дээшэнь үргэхэ гэһэн һэдэлгэтэй ябадаг гээд тэмдэглэе.
Монгол Уласай Сэлэнгын аймагай Зүүнхараагай ажахын түүхэтэ 100 жэлэй ойн баяр июлиин 28-29-эй үдэрнүүдтэ тэмдэглэгдэбэ. Түгнын эхин Олон-Шэбэрэй Захарай Бошогто энэ ажахын үндэһэн һуури табилсагшадай нэгэн болоно. Гартаа дүйтэй хори буряад Хараа голой эрьедэ түрүүшын тээрмэ бодхоолсоо. Эгээл тиимэһээ зээ басаган Дэнсэмагайнь урилгаар Буряад орондо ажаһуужа байгаа түрэлхидынь, нютагаархидынь Зүүнхараа ошожо, ойн баярай хэмжээ ябуулгада оролсобобди.
Үшөө харуулха
