2022 он – Соёл урлалай уута баялигай жэл.
Зүүн Сибириин гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулида түүхэтэ хүшөөнүүдые болон байшануудые хамгаалха мэргэжэлтэдые, музейн хүдэлмэрилэгшэдые олон жэлэй хугасаада бэлдэнэ. Ород гүрэн дотор Соёл урлалай уута баялигай жэлэй соносхогдоод байхадань, бүхэроссиин оюутадай үдэртэй дашарамдуулан, энээн тухай хөөрэхэ һанаатайбди.
Анаа һууринай Аюна Шестопалова 2021 оной дүнгөөр Хориин аймагай түрүү хонишон боложо тодорбо.
Партиин эльгээһэн тээшэ
Нэгэ суглаанда байхадамни Могойтын аймагай райком партиин нэгэдэхи секретарь байһан Иван Прокопьевич Барлуков: “Би эндэ-тэндэ ажалда ябаһанби. Хүдэлжэ эхилһэн сагһаа ажал бэдэржэ нэгэшье ябаагүй хүм. Парти намайе хайшан эльгээнэб, тэндэл хүдэлөөд байгааб. Би омогорходогби”, – гэжэ залуу халаанда хөөрэжэ байгаа бэлэй. Би тэрэ хүнэй хэлэһые ехэ дэмжээ, өөгшөөгөө һэм. Юундэб гэхэдэ, би тэрэл хүнэй харгыгаар ябаа бэшэ гүб гэжэ һанагшаб. 1982 ондо Агын Буряадай окружкомой партиин хоёрдохи секретаряар томилогдожо, 3 жэл тухай хүдэлбэб. Жэл тухай Агын райисполкомой түрүүлэгшээр хүдэлжэ байтараа, 1985 оной декабрь соо Дулдаргын райком партиин нэгэдэхи секретарь боложо ошоо һэм. Партиин лэ эльгээһэн газарта хүдэлһэн хүн болоноб.
Буряад орондо бэелүүлэгдэдэг үндэһэн түлэбүүдтэ федеральна һан жасаһаа шэглүүлэгдэдэг мүнгэн 2022 ондо ехээр үгтэхэ. 2021 ондо энэ мүнгэнэй хэмжээн 16,8 млрд түхэригтэ хүрэһэн һаа, энэ жэлдэ республика 19,6 млрд түхэриг абаха.
Улаан-Үдын” Сосновый Бор” гэһэн сэрэгэй микрорайондо һэльбэн шэнэлэгдэһэн 5-дахи һургуули ашаглалгада тушаагдаа. Һурагшадые болон багшанарые Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов, Улаан-Үдын мэр Игорь Шутенков амаршалаа.
Ород гүрэнэй бүхы харбаашад эдэ үдэрнүүдтэ Орёл хотодо сугларжа, бүхэроссиин хэдэн хэмжээ ябуулгануудта хабаадана. Буряадаймнай тамиршад һайн дүнгүүдые харуулжа, Ородой суглуулагдамал командын бүридэлдэ оруулагдаа, уласхоорондын хэмжээндэ харбаха эрхэдэ хүртөө.
Алас Дурнада ажабайдалай шанар дээшэлүүлхэ талаар ажал ябуулагдаһаар. Ородой Холбоото Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшэ Михаил Мишустинай тэмдэглэһээр, залуушуулые болон бэлэдхэл һайтай мэргэжэлтэдые һонирхуулхын тула таарамжатай ажаһуудал байгуулха шухала.
Буряадай ажаһуугшад Адиса басаганай амжалтануудта баярлана. Жэлтэйхэн Адиса басаган «Золгенсма» эм тарюулһанай удаа 7 һара болоод, һуужа эхилээ.
2022 ондо Буряад Уласай ниислэлдэ 23 мянган модо һуулгахаар түсэблэгдэнэ. Үлир, хуһан, клён, уссуриин груша, сирень, калина болон үхэр нюдэн удахагүй хотыемнай шэмэглэхэ.
Байгша оной январиин 24-һөө Москвада Федерациин Зүблэлдэ Буряад Уласай үдэрнүүд эхилээ. Толгойлогшо Алексей Цыденов түрүүтэй Засагай газарай сайдууд, Арадай Хуралай һунгамалнууд энэ ехэ хэмжээ ябуулгада Буряадаа түлөөлнэ.
Буряад ороной дэбисхэр дээрэ Баргажанай хүреэлэн байгуулагдаһан. Россиин эгээл урданай хүреэлэн гээд, мүнөө тоологдодог. 1916 оной декабриин 29-дэ байгуулагдажа, зосоонь амидардаг булганай тоо олон болгохо гэһэн зорилго урдаа табиһан юм.
Нэгэ партиһаа нүгөө партида урбажа ябаагүй, Коммунис партида үнэн сэхэ Доржо Тумунбаяровые Агада танихагүй хүн гэжэ байхагүй. Совет үеын Агын колхозууд тухай болон колхозой түрүүлэгшын бэлэн бэшэ ажал тухай Доржо Тумунбаярович һанан дурсан хөөрэжэ үгэбэ. Доржо Тумунбаяров болбол КПРФ-эй Үбэр Байгалай хизаарай таһагай контрольно-ревизионно комиссиин түрүүлэгшэ юм. Гүрэнэй ажал ябуулагша, политик. КПСС-эй ажалда наһан соогоо хүдэлһэн, Шэтын областной Дүүмын 2-дохи ба 3-дахи зарлалай депутат байһан, Могойтын аймагай Сагаан Шулуутайн “Путь Ильича” колхозой парторг, Догойн “Росси” колхозой, Уртын “Улаан-Одон” колхозой түрүүлэгшэ ябаһан намтартай. Доржо Тумунбаяров буряадаар, ородоор тэгшэ дуугарха, “улаан хэлэтые урдаа оруулхагүй” хүн юм. Дуушье дуулаха, хүхюун дорюун ахатан лэ.
160 жэлэй саана Буряадай тала дайдада байгаалиин аймшагтай үзэгдэл болоһон. Байгал далайн хажуудахи Сагаан дайда (Цаганская степь) уһан доро ороо һэн. 200 дүрбэлжэн километр газар 10 балл хүсэтэй газарай хүдэлөөнһөө уһанай оёор болошоһон юм. Буряад нютагууд уһан доро ороо. Ородоор энэ аюулта ушарые “Цаганский провал” гээд нэрлэдэг.
Нарата Буряад орондомнай хэдэн олон яһатан зэргэлжэ, хэдэн зуугаад жэлэй хугасаада эбтэй эетэйгээр ажаһуудагынь мэдээжэ. Ямаршье яһанай арад зониие эхэ мэтэ энхэржэ, альган дээрээ үргэһэн шэнги угтан абадаг. Хэды олон яһатан эндэ хоёрдохи тоонтоёо оложо, угаа үргэлжэлүүлжэ, үндэһэеэ бэхижүүлээ гээшэб? Мүнөө алтан һайхан Буряадтамнай 130 яһанай арад зон ажамидардаг юм. Буряадуудай болон ородуудай һүүлээр эгээл олон яһатан гэхэдэ, татаарнууд. Агууехэ дайнай урдахана Буряад орон руу нүүжэ ерэһэн гэр бүлын түүхэ тухай зураглал “Буряад үнэн” сонинойнгоо уншагшадта дурадханабди.
Агын 1-дэхи дунда һургуулиин уян нугархай хатаршад Москва хотодо үнгэргэгдэһэн уласхоорондын конкурснуудта хабаадажа, лауреадай нэрэ зэргэдэ хүртэбэ.
Һайн дуратанай арадай театрнуудай дунда хуралдаан 2022 оной август һарада Алайрай аймагта эмхидхэгдэхээр хараалагдана.
Шэнэ жэлэй эхинһээ бүхы юумэнэй үнэ сэн дээшэлээ гэжэ хүн бүхэн хөөрэлдэнэ. Дулаасуулгын хаһа эхилхын урда түлеэнэй сэн нёдондо жэлэйхидээ орходоо, хоёр дахин эбхэрээд, хотын ажаһуугшадые хүлгөөгөө бэлэй. Тэрээнһээ бүри түрүүн модо шулуун, барилгын хэрэгсэлнүүдэй сэн баһал дээшэлһэн юм. Энээн тушаа нүхэр хүбүүнтэеэ һаяхана уулзахадаа хөөрэлдэһэн байнабди.
Олон хүүгэдтэй гэр бүлэнүүдтэ гүрэнэй горитой ехэ дэмжэлгэ үзүүлэгдэдэг болохонь
Һүүлэй хоёр жэлэй хугасаада дэлхэй дээрэ һүжэрһэн муухай үбшэнһөө боложо, олон тоото мүрысөөнүүд эмхидхэгдээгүй, зариманайнь болзор хойшологдоо. Жэшээлбэл, Олимпиин нааданууд 2020 ондо бэшэ, 2021 ондо үнгэргэгдөө. Хэды тиигэбэшье 2022 оной зарим түсэбүүдтэй хүндэтэ уншагшадаа танилсуулха һанаатайбди.
Үшөө харуулха
