Хараа доро
Уһа мүрэнэй эрьеһээ халин гарахые Улаан-Үдын захиргаан харааһаа алдангүй ажаглажа байнхай.
Ниигэм
3 aug
Буряад Үнэн
Уһа мүрэнэй эрьеһээ халин гарахые Улаан-Үдын захиргаан харааһаа алдангүй ажаглажа байнхай.
Алексей Цыденов Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшэ хадаа, тэрээндэ даалгагдаһан тушаалайнгаа эрхээр Буряад Уласай ниигэмэй-экономическа хүгжэлтэдэ хараалагдаһан хэмжээ ябуулга¬нуудые хангаха болон ажабайдалай бүхы һалбаринуудта гүрэнэй бодолгые бэелүүлүүлгэ эрхилхэдээ, республикын хүдөө ажахые хүгжөөхэ тухай болон үмсын ажа-хынуудай шухала тухай һаналаа мэдүүлээ.
Бүгэдэ Буряадай удаан хүлеэһэн найр нааданһаа хэдэн хэмжээнүүдые дурадхахамнай.
Буряад орондо хэн Пушкиниие мэдэхэгүйб даа. Хара багаһаа Александр Пушкинай зохёолнуудаар үндынэ ха юмбибди. Теэдшье Буряад орон үни холоһоо Пушкинтай холбоотой ха юм.
Иимэ нэрэтэй уласхоорондын спортын асари томо нааданууд эдэ үдэрнүүдтэ Владивосток хотодо үнгэргэгдэжэ байна. Буряадай 28 эдир тамиршад Алас Дурна зүгэй федеральна тойрогой суглуулагдамал командын бүридэлдэ оруулагдажа, наадануудта хабаадана.
Баргажанай аймаг ошодог харгы заһабарилагдажа байна.
Дэлхэйн буддын шажантанай гол һайндэрнүүдэй нэгэн - Майдарай хурал – Ородой заншалта Сангхын бүхы дасангуудта хурагдахань. Ивалгын «Хамбын хүреэн» дасанда тус хурал июлиин 31, августын 1,2-ой үдэрнүүдтэ үнгэргэгдэхэ гэжэ дуулгая.
Буряад Уласта һүүлэй хоёр долоон хоног соо коронавирусээр үбдэхэ тоо дээшээ ургажа эхилээ. Энээн тухай Буряадтахи Роспотреб хиналтын таһагые даагша Татьяна Истомина хэлэһэн байна.
Буряад ороной ори гансахан дэлхэйн чемпион Борис Будаевай шанда хүртэхын түлөө уласхоорондын мүрысөөн июлиин 29-30 болотор Улаан-Үдын ФСК-да үнгэрхэнь.
Асари ехэ, 41 метр үндэртэй, 28 метр үргэнтэй Арьяа-Баалын (Авалокитешварын) хүрэг Буряад ороной Санага нютагта июлиин 13-най Һагба гарагта баяр ёһололой оршондо рамнайлагдаа гэжэ булта уншагшаднай мэдэнэ. Уншагшадаймнай олонхинь хабаадаһан байха даа. Тиигэбэшье, хүн бүхэн энэ үдэр дүүрэн үнгэрһэн бүхы хэмжээ ябуулгануудта нэгэ зэргэ байжа шадаагүйнь ойлгосотой. Тиигээдшье рамнайда зорижо ерэһэн зоной гол зорилго – гороо хэжэ, шадаал һаа Арьяа-Баалын үльмыдэ мүргэжэ, адис абаха! Наһатай зондо энэмнай бэлэн бэшэ хэрэг. Тиибэшье, олон хүгшэд үхибүүдтээ хүтэлүүлжэ, һугабшалуулжа, ааляар үгсэжэ, Бодисадын үльмыдэ хүрэжэ, үргэлөө үргэжэ, Жанрайсиг бурханһаа адис абажа, эхэ зургаан зүйл хамаг амитанай түлөө мүргэжэ, наһанай хэрэг бүтэбэ гэжэ һанаагаа амаруулаа.
Үнгэрһэн амаралтын үдэрнүүдтэ Агын тала дайдада бүгэдэ буряадуудай уулзалга эмхидхэгдэбэ. Буряад Уласай түлөөлэгшэд эндэ олоор хабаадажа, угайнгаа, элинсэг хулинсагайнгаа түрэлхидөөр уулзажа баясаһан байна.
Үүр сайхын үедэ Улаан-Үдын түбһөө Ага руу зүг бариһан хэдэн автобусууд хойно хойноһоо жэрылдэн ябана...
Аглаг һайхан Ага нютагта Буряадай уласхоорондын «Алтаргана» нааданда арадайнгаа заншалнуудые сахиха, хүгжөөхэ, уран һайханай бүлгэмүүдэй гүйсэдхэлгын ургалтые һайжаруулха, урмашуулха зорилготой «Буряад хүнэй нэгэ үдэр» гэһэн урилдаанда Монгол оронһоо, Буряад Уласһаа, Эрхүү можоһоо, Үбэр Байгалай хизаарһаа 8 бүлгэмүүд, дүн хамтадаа 150 хүн хабаадаа.
Июлиин 13-да Захааминай аймагай Санага нютагта буддын шажантанай түүхэдэ ехэ дэмбэрэлтэ хэрэг болоһон байна ха юм даа. Арьяа Баала бурханай дүрэ тодхогдожо, рамнайлагдаа. Энэ ехэ хэрэгые дэмжэжэ, Түнхэнэй хонгоодор угтайшуул эмээлтэ морёор Санага нютаг хүрэхэ гэжэ түсэблэжэ, июлиин 8-да Жэмһэг нютагһаа гараа. Урид 10 хүн ошохо байһан аад, энэ тэрэ шалтагһаа боложо, эмээлтэ мори унаха 7 хүн үлэшөө. Тэдэнэй дунда би оролсооб. Сэхыень хэлэхэдэ, Түнхэнһөө Захаамин эмээлтэ морёор ошохо гэжэ ухаандамнишье үгы байгаа. Гэнтэ тиимэ дурадхалай ороходонь, үшөө маргажа байһан аад, иимэ ехэ хэрэгтэ хабаадаха ушар дахин хэзээ тохёолдохоб даа гэжэ бодоод, харгыда бэлдэжэ эхилээ бэлэйб.
Сэлэнгын аймагай Юрѳѳ нютагай ажаhуугшад хоёр жэлээр хойшолуулагдаhан нангин хэрэгээ одоошье бүтээбэ - Наранай багшадаа зорюулhан нангин субаргаяа тахижа, сэдьхэлээ ханааба. Субарга тахилгые Юрөөгэй дасанай шэрээтэ Гунчен лама эхилһэн байна. «Хамбын Хүреэ» дасанай Дуйнхор дуганай Түмэр Соёл хоёр, мүн Юрөөһөө гарбалтай Балдан, Лубсан-Дарма ламанар тахилгые номой ёһоор бүтээжэ үгөө.
Үхибүүдые буряад хэлэндэ һургахын түлөө тусхай оршон байдал зохёохо талаар түсэл ганса Буряад Уласта бэшэ, мүн Эрхүү можодо, Үбэр Байгалай хизаарта нэбтэрүүлэгдэжэ эхилэнхэй. Туршалгын талмайнууд хүүгэдэй 15 сэсэрлигтэ зохёогдонхой, тэдэнэй нэгэниинь - Хэжэнгын аймагай “Жаргал” сэсэрлиг.
Жэлэй эхиндэ Буряад Уласай һуралсалай гуламтануудта шатар, часууд, шатарай номууд тараагдаа. 2-3 жэлэй туршада иимэ бэлэгүүдтэ 137 һургуули хүртэхэ юм. Эдэмнай “Шатар - һургуулида” гэһэн бүхэроссиин түсэл һургуулидаа бэелүүлнэ гээд хэлэхэ шухала.
Байгша һарын тэндэ Мухар-Шэбэрэй аймаг 95 жэлэйнгээ ойн баярые үргэн хэмжээндэ үнгэргэбэ. Тэрэнээ аймагай Сурхарбаантай болон ТОС-уудай фестивальтай ниилүүлээ.
ЮНЕСКО баримтална – үнгэрхэ долоон хоног бүри дэлхэй дээрэ нэгэ хэлэн үгы болоно. Хэлэнэй үгы болоходо, арад бүхэнэй соёл, аман зохёол, заншалнууд баһал хэлэтэеэ үгы боложо, түүхын хуудаһануудта ороно…
Буряад Уласта байгаали ашаглалгын болон оршон тойронхиие хамгаалгын «Бурприрода» эмхиин байгуулагдаhаар 17 жэл июлиин 15-да гүйсэбэ. Тус эмхиин мэдэл доро онсо харууhанай 13 заказнигууд, байгаалиин аяар 57 хүшөөнүүд, тэрэ тоодо олондо мэдээжэ Шумааг гэжэ парк, Байгалай эрье ороно. Эдэ бүгэдые жэнхэни ёһоорнь ариг сэбэрээр байлгаха гол зорилго даанхай гүрэнэй эмхиин дарга Алдар Зоригтуевич Цыбикмитовтэй хѳѳрэлдѳѳ эмхидхэбэбди.
Үшөө харуулха
