Уhыень ууhан нютагайнгаа ёhыень сахижа, үнэр hайханаар үндылгэhэн аба эжынгээ захяае hанан байха заншал манай арадта эртэ урдын сагhаа уг дамжан ерээ. Энэл ёhоор Буряадтаа мэдээжэ дуушан Булат Бадмаев ажабайдалайнгаа орьёл өөдэ дабшан ябана.
Эртэ урдын сагhаа Монголой «Баян» гэhэн газар «балин» гэжэ гайхамшагта эди шэдитэй шулуугаараа суурхадаг. Тэрэ шулуун эзэндээ мүнгэ зөөри, эд баялиг, дээдын засагай түлөөлэгшэдэй хайра аршалалта татадаг, орёо хэсүү бэрхэшээлнүүдэй үедэ зүб шиидхэбэри абахадань туhатай. Мүн лэ балин шулуун эзэнээ ада баршадhаа болон элдэб мэхэhээ, тонуулшадhаа, хулгайшадhаа абардаг убадистай.
Хүдөө нютаг. Эдэ хоёр үгэ уншахадатнай, танай ухаан бодолдо, зүрхэ сэдьхэлдэ ямар мэдэрэл түрэнэб? Хүдөө нютаг гэхэдэ, минии ухаанда эжы абамни залууханууд, үүлэгүй үхибүүн һайхан наһан, үеын олон нүхэд ойндом эрьен ерэнэ. Хүн бүхэндэ түрэһэн һайхан тоонто нютагһаа үлүү юумэн байхагүй.
Буряад Уласаймнай үргэн ехэ дайдаар нэмжыһэн уһа голнуудаар мүльһэн гарасанууд хаагдажа эхилбэ. Мартын 18-һаа ниислэл Улаан-Үдэ хотодо дүтэ оршодог Мостовой станциин болон Татаурово тосхоной мүльһэн гарасанууд ашаглагдахаяа болибо.
Бүгэдэ буряадуудай диктант бэшэлгэ мартын 23-да эмхидхэгдээ. «Эрдэм» гэһэн хэмжээ ябуулга Буряад Уласай бүхы аймагуудта үнгэргэгдэһэн байна. Түнхэнэй аймагай Жэмһэгэй дунда һургуулиин дэргэдэ диктант бэшэлгын талмай зохёогдоо.
Зэдын аймагай түб тосхон болохо Петропавловкын 1-дэхи hургуулида тамирай шэнэ байшанай барилга түгэсхэлдѳѳ хүрэжэ байна.
Мухар-Шэбэрэй аймагай Хошуун-Үзүүр һууринай «Туяа» гэһэн сэсэрлигтэ хүүгэдые буряад хэлэндэнь һургаха хэрэгтэ горитой анхарал хандуулагдадаг.
Улаан-Үдэ хотын Медведчиково тосхондо тоһо үйлэдбэрилдэг түрүүшын завод нээгдэбэ. Нээлгын үдэрые угтуулан, завод рапсын үрэһэнэй тоһо гаргаба. Тус үйлэдбэриин зургаан рапсын ба маалингын тоһо буйлуулжа, наймаанда табиха юм. Заводой нээлгын баяр ёһололдо Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын хүдөөгэй үйлэдбэриин ажахын ба хүдөө дэбисхэрнүүдэй хүгжэлтын талаар орлогшо – Буряад Уласай хүдөө ажахын ба эдеэ хоолой сайд Галсан Дареев ба Хитад Уласай хүрэнгэ шэглүүлэгшэд хабаадаа.
Чингисхаанай үеын Агууехэ Талын империдэ эхэнэрнүүд шухала һуури эзэлдэг байһан юм. Тэдэнэр дайн байлдаануудта олоороо хабаадахаһаа гадна гүрэнөөр хүтэлбэрилгын харюусалгата хэрэгтэ ехэхэн хубитаяа оруулһан аша габъяатай.
Аха дүү монголшууднай энэ үбэлөө амаргүй хүндөөр дабажа байна. Ушарынь гэхэдэ, Монголой үргэн тала дайдада саһан ехээр орожо, бэлшэжэ ажамидардаг адуу малдань эдихэ хоол үгы болобо. Хэдэн һарын туршада сагаан зуд боложо, 6,7 сая толгой мал хохидоо. Хагсуу хабарай ута дабаа дабажа гарахань хэсүүхэн даа. Тэжээжэ ябаһан малайнгаа туража үхэжэ байхадань, малшадай зосоо юу һайн байхаб? Хүршэ гүрэнэйнгөө онсо байдал соносхоходонь, Ород Уласай Засагай газар туһаламжа үзүүлхэ гэжэ шиидэбэ. Абтаһан шиидхэбэриин ёһоор Буряад Уласай Засагай газар богонихон болзорой туршада ажал ябуулжа, бүхыдөө 8,5 мянган тонно орооһо Монголой малшадта дамжуулбад.
«Эхэнэрнүүд: ёһо заншалаа хадагалжа, Росси гүрэнөө хүгжөөнэбди» гэһэн уласай хуралдаан Улаан-Үдэдэ үнгэргэгдэжэ, Буряад ороной бүхы аймагуудай эхэнэрнүүдые суглуулба. Тус хуралдаан Россиин Юрэнхылэгшэ Владимир Путинай соносхоһон Гэр бүлын жэлэй шугамаар үнгэргэгдэбэ. Байгша оной мартын 5-да уласхоорондын «Россия» үзэсхэлэн-хуралдаан дээрэ хэмжээ ябуулгын эхин табигдажа, саашадаа Алас Дурнын бүхы можо хизаарнуудта эмхидхэгдээ.
2023 оной дүнгүүдээр ба 2024 оной хабарай хүдэлмэринүүдэй түсэбүүдээр суглаан Улаан-Үдэдэ үнгэргэгдэбэ. Уласай хүдөө ажахын һалбаринуудай түлөөлэгшэд энэ суглаанда хабаадаба. Тэдэниие Буряадай Толгойлогшо мэндэшэлэн амаршалба.
Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов уласай аймагуудай 22 залуу бүлэдэ гэр байрын үнэмшэлгэ барюулба. Тус үнэмшэлгын ашаар гэр байрын үнэ сэнгэй 30-35 хубииень түлэхэ арга залуушуулда үгтэнэ. Мүнөө жэл 89 бүлэ иимэ дэмжэлтэдэ хүртэхэ юм. Энэ хэрэгтэ 88 сая түхэриг һомологдоо.
Хүдөө нютагай улад зоной хото городто ажаһуудаг аха дүүнэртээ айлшаар буухадань, иишэ тиишэнь ябуулжа харуулха, амтатай хоол барюулха, театр, кино оруулха һайхан заншал бии юм. Тиимэһээ кино тухай хөөрэлдэхэ һанаан байна. Юуб гэхэдэ, һая минии танилнууд Ахын аймагһаа айлшадые угтан абаа. «Һамааралгын хэмжээнүүдые» зохёоходоо, заал һаа шэнэ кино харуулха гэжэ шамдаа. Теэд «Бидэ Өөрлиг һууриндаа хуу шэнэ кинонуудые харанхайбди», - гэхэдэнь, ехэ гайхаа.
Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын һунгалта гурбан үдэрэй туршада – мартын 15-һаа 17 болотор үргэлжэлжэ, урдахи һунгалтануудһаа һураггүй олон хабаадагшадые суглуулба. Буряад Уласта аяар 500 мянгаһаа үлүүтэй зон, тэдэнэй 35 хубинь залуушуул һунгалтада ерээ гээд бүридхэгдэбэ.
«Арадай алдарта аргашан» - гэһэн нэрэ солотой Дамдинай Пагма баряашан 20 гаран жэлэй саада тээ Шэнэхээнһээ элинсэгэйнгээ гарбалта Буряад орон руу нүүжэ ерэһэн намтартай.
Монголой Уласхоорондын зурхайн Академиин гэшүүн, зурхайн эрдэмэй доктор Энгельсина Михайловна Гармаевагай онсо тэмдэглэглэһээр,
XXI зуун жэлдэ буряад – монголшуудай һалбаран мандаха саг ерэбэ. «Ван Гариг» гэhэн монгол туургата арадуудай хара үнгэтэй одо гараг - планета дэлхэйдэ дүтэлбэ.
Москва хотын буряадууд Сагаалганай һайндэрые Россиин Армиин Түб академическэ театрын байшан соо һүр жабхаланта баяр ёһололой оршондо тэмдэглэбэ. Юртэмсэ дэлхэйн, байгаалиин һайндэрые, хүнэй наһанай шэнэ үеын шатые түрэл арадайнгаа ёһо заншалнуудые сахин угтахадаа, манай нютагаархин баяраар халиһан зүрхэ сэдьхэлээрээ нэгэдэн угтаһан байна.
Үшөө харуулха
