Түрэлхидые түрэл хэлэндэнь һургаха
Ниигэм
28 feb
Мухар-Шэбэрэй аймагай Хошуун-Үзүүр һууринай «Туяа» гэһэн сэсэрлигтэ хүүгэдые буряад хэлэндэнь һургаха хэрэгтэ горитой анхарал хандуулагдадаг.
Улаан-Үдэ хотын Медведчиково тосхондо тоһо үйлэдбэрилдэг түрүүшын завод нээгдэбэ. Нээлгын үдэрые угтуулан, завод рапсын үрэһэнэй тоһо гаргаба. Тус үйлэдбэриин зургаан рапсын ба маалингын тоһо буйлуулжа, наймаанда табиха юм. Заводой нээлгын баяр ёһололдо Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын хүдөөгэй үйлэдбэриин ажахын ба хүдөө дэбисхэрнүүдэй хүгжэлтын талаар орлогшо – Буряад Уласай хүдөө ажахын ба эдеэ хоолой сайд Галсан Дареев ба Хитад Уласай хүрэнгэ шэглүүлэгшэд хабаадаа.
Чингисхаанай үеын Агууехэ Талын империдэ эхэнэрнүүд шухала һуури эзэлдэг байһан юм. Тэдэнэр дайн байлдаануудта олоороо хабаадахаһаа гадна гүрэнөөр хүтэлбэрилгын харюусалгата хэрэгтэ ехэхэн хубитаяа оруулһан аша габъяатай.
Аха дүү монголшууднай энэ үбэлөө амаргүй хүндөөр дабажа байна. Ушарынь гэхэдэ, Монголой үргэн тала дайдада саһан ехээр орожо, бэлшэжэ ажамидардаг адуу малдань эдихэ хоол үгы болобо. Хэдэн һарын туршада сагаан зуд боложо, 6,7 сая толгой мал хохидоо. Хагсуу хабарай ута дабаа дабажа гарахань хэсүүхэн даа. Тэжээжэ ябаһан малайнгаа туража үхэжэ байхадань, малшадай зосоо юу һайн байхаб? Хүршэ гүрэнэйнгөө онсо байдал соносхоходонь, Ород Уласай Засагай газар туһаламжа үзүүлхэ гэжэ шиидэбэ. Абтаһан шиидхэбэриин ёһоор Буряад Уласай Засагай газар богонихон болзорой туршада ажал ябуулжа, бүхыдөө 8,5 мянган тонно орооһо Монголой малшадта дамжуулбад.
«Эхэнэрнүүд: ёһо заншалаа хадагалжа, Росси гүрэнөө хүгжөөнэбди» гэһэн уласай хуралдаан Улаан-Үдэдэ үнгэргэгдэжэ, Буряад ороной бүхы аймагуудай эхэнэрнүүдые суглуулба. Тус хуралдаан Россиин Юрэнхылэгшэ Владимир Путинай соносхоһон Гэр бүлын жэлэй шугамаар үнгэргэгдэбэ. Байгша оной мартын 5-да уласхоорондын «Россия» үзэсхэлэн-хуралдаан дээрэ хэмжээ ябуулгын эхин табигдажа, саашадаа Алас Дурнын бүхы можо хизаарнуудта эмхидхэгдээ.
2023 оной дүнгүүдээр ба 2024 оной хабарай хүдэлмэринүүдэй түсэбүүдээр суглаан Улаан-Үдэдэ үнгэргэгдэбэ. Уласай хүдөө ажахын һалбаринуудай түлөөлэгшэд энэ суглаанда хабаадаба. Тэдэниие Буряадай Толгойлогшо мэндэшэлэн амаршалба.
Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов уласай аймагуудай 22 залуу бүлэдэ гэр байрын үнэмшэлгэ барюулба. Тус үнэмшэлгын ашаар гэр байрын үнэ сэнгэй 30-35 хубииень түлэхэ арга залуушуулда үгтэнэ. Мүнөө жэл 89 бүлэ иимэ дэмжэлтэдэ хүртэхэ юм. Энэ хэрэгтэ 88 сая түхэриг һомологдоо.
Хүдөө нютагай улад зоной хото городто ажаһуудаг аха дүүнэртээ айлшаар буухадань, иишэ тиишэнь ябуулжа харуулха, амтатай хоол барюулха, театр, кино оруулха һайхан заншал бии юм. Тиимэһээ кино тухай хөөрэлдэхэ һанаан байна. Юуб гэхэдэ, һая минии танилнууд Ахын аймагһаа айлшадые угтан абаа. «Һамааралгын хэмжээнүүдые» зохёоходоо, заал һаа шэнэ кино харуулха гэжэ шамдаа. Теэд «Бидэ Өөрлиг һууриндаа хуу шэнэ кинонуудые харанхайбди», - гэхэдэнь, ехэ гайхаа.
Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын һунгалта гурбан үдэрэй туршада – мартын 15-һаа 17 болотор үргэлжэлжэ, урдахи һунгалтануудһаа һураггүй олон хабаадагшадые суглуулба. Буряад Уласта аяар 500 мянгаһаа үлүүтэй зон, тэдэнэй 35 хубинь залуушуул һунгалтада ерээ гээд бүридхэгдэбэ.
«Арадай алдарта аргашан» - гэһэн нэрэ солотой Дамдинай Пагма баряашан 20 гаран жэлэй саада тээ Шэнэхээнһээ элинсэгэйнгээ гарбалта Буряад орон руу нүүжэ ерэһэн намтартай.
Монголой Уласхоорондын зурхайн Академиин гэшүүн, зурхайн эрдэмэй доктор Энгельсина Михайловна Гармаевагай онсо тэмдэглэглэһээр,
XXI зуун жэлдэ буряад – монголшуудай һалбаран мандаха саг ерэбэ. «Ван Гариг» гэhэн монгол туургата арадуудай хара үнгэтэй одо гараг - планета дэлхэйдэ дүтэлбэ.
Москва хотын буряадууд Сагаалганай һайндэрые Россиин Армиин Түб академическэ театрын байшан соо һүр жабхаланта баяр ёһололой оршондо тэмдэглэбэ. Юртэмсэ дэлхэйн, байгаалиин һайндэрые, хүнэй наһанай шэнэ үеын шатые түрэл арадайнгаа ёһо заншалнуудые сахин угтахадаа, манай нютагаархин баяраар халиһан зүрхэ сэдьхэлээрээ нэгэдэн угтаһан байна.
СССР оронойнгоо малшад, таряашадые коллективизацида оруулха гэhэн түүхэтэ шиидхэбэри 1927 оной декабрь hарада ВКП(б)-гэй 15-дахи съезддэ абтаhан юм. Улад зониие колхоздо оруулаад, эд зөөрииень хамтын болгохо, юрэдөө, хүдөөгэйхидэй ажабайдалыень үндэhөөрнь хубилгаха гэhэн бэлэн бэшэ хэрэг hэн.
Буряад арадай отог обогой нэрэтэй амитадта шүтэдэг заншал үшөө бөө мүргэлэй урда тээ агы нүхэн соо байрладаг түрүүшын хүнүүдэй үедэ бии болоhон түүхэтэй. Буха ноён баабай, Хун шубуун эхэ, Гутаар загаhан эсэгэ, Бүргэд үбгэн эсэгэ г.м. амитадай hүлдэнүүд шүтэгдэдэг.
«Оросой Холбоото Уласта болбосорол тухай» гэһэн Оросой Холбоото Уласай хуулида хубилалтануудые оруулха тухай» гэһэн N 479-ФЗ Оросой Холбоото Уласай хуули 2023 оной августын 4-дэ хүсэндөө оробо. Шэнэ хуулиин ёһоор һургуулиин багшанар болон хүмүүжүүлэгшэд шабинартаа ажал хэжэ һургаха эрхэтэй болобо. Харин энэ болотор һурагшадта ямаршье ажал хүүлэхэ ёһогүй бэлэй. Үнгэрхэдөө, самбар аршуулхын тула багшанар үхибүүдэй гэртэхинһээ бэшэмэл зүбшөөл абаха ёһотой байгаа. Мүнөө шэнэ хуулиин хүдэлжэ эхилхэдэнь, һурагшад самбараа, шалаа угааха, мүн сэсэгүүдээ уһалха болобо.
Буряад Уласай 13 аймагта шэнэ автобусууд зониие шэрэжэ эхилхэнь. Энэ талаар бэлдэлгын ажалнууд дүүрэхэ тээшээ болобо. Мартын 11-дэ үнгэргэгдэһэн суглаанай үедэ уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов автобусуудай саарһа данса бэлдэлгын ажал түргэдүүлхэ тухай даабари аймагуудай засаг дарганарта үгэбэ.
Буряадай радиогой агаарай долгиндо үдэр бүри эртэ үглөөгүүр зэдэлдэг аялгын эхин мүрнүүдые манай уншагшад булта мэдээ бэзэ. Цыретор Зарбуевай үгэ дээрэ бэшэгдэhэн Гавриил Дадуевай «Буряад оромнай» гэhэн дуу Вячеслав Елбаев анха түрүүн гүйсэдхэhэн юм.
Сочи хотодо эмхидхэгдэһэн Бүхэдэлхэйн залуушуулай фестиваль һайн дуратанай хабаадалгагүйгөөр үнгэргэгдэхэгүй байгаа. Хэмжээ ябуулга эмхидхэлсэхэ һайн дуратаниие шэлэн абалгын конкурсын дүнгөөр Буряад ороной 10 залуушуул илаг¬шадай тоодо ороо.
Үшөө харуулха
1596
